Subiektywnie o igrzyskach. Paryski alfabet Ilony Berezowskiej

Do ceremonii otwarcia paralimpiady został miesiąc. Paralimpijski znicz zapłonie 28 sierpnia. Ambicją organizatorów są igrzyska o niskim śladzie węglowym, inkluzywne, otwarte dla wszystkich, zmieniające świat. Paryż ma się stać przykładem i wzorem organizacji wielkich imprez sportowych i oczarować widzów. Nietypowy będzie już sam początek. Ceremonia po raz pierwszy w historii odbędzie się poza stadionem, a rywalizacja będzie się toczyła w znanych, historycznych obiektach.

Polskę będzie reprezentowało 84 zawodników, którzy powalczą o medale w 16 dyscyplinach. Po raz pierwszy będziemy mieli okazję dopingować biało-czerwonych sportowców rywalizujących w bocci, taekwondo i paratriathlonie.

Dla sportowców to najważniejsza, docelowa impreza czterolecia, a czasem i całej kariery. Dla kibiców okazja, by dopingować i śledzić ich. Jaka to będzie impreza? Poniżej subiektywna zapowiedź w formie alfabetu.

A jak awans

To najważniejsze słowo nie tylko dla piłkarzy, którzy marzyli o wyjściu grupy na Euro 2024 Kwalifikacja na paralimpiadę to cel zawodników. Próbują ją zdobyć, zajmując miejsca na podium mistrzostw świata, bijąc rekordy i plasując się wysoko w rankingu światowym. Jednak nawet zrobienie wymaganego minimum nie gwarantuje startu na igrzyskach, a jego brak nie przekreśla zupełnie szans. Każdy kraj walczy o jak największą pulę miejsc dla reprezentacji. Każdy zawodnik stara się wynikami zwrócić na siebie uwagę, by móc skorzystać z tzw. dzikiej karty.

B jak bezpieczeństwo

Będzie go strzec 20 000 żołnierzy i 40 000 przedstawicieli innych służb. Francuskie jednostki zostaną wsparte mundurowymi z 43 krajów, także z Polski. Czy zagrożenie jest realne? Dotychczas służbom udało się udaremnić dwa planowane na czas igrzysk ataki. Nie bez znaczenia jest trwająca na Bliskim Wchodzie wojna, a sen z oczu służb spędza zapewnienie bezpieczeństwa izraelskiej delegacji, by nie powtórzyły się wydarzenia z 1972 r., gdy  w Monachium 11 członków izraelskiej delegacji zginęło z rąk bojowników palestyńskich. Napięcie w Strefie Gazy jest przedmiotem dyskusji we Francji.

C jak ceremonia otwarcia

Po raz pierwszy odbędzie się poza stadionem. Rozpocznie się paradą na Polach Elizejskich i przejdzie na największy plac Paryża- Place de la Concorde. Ceremonia potrwa 3 godziny. Na żywo będzie mogło ją oglądać 65 000 widzów. Organizatorzy zastrzegają jednak, że są przygotowani do otwarcia igrzysk w tradycyjny sposób, na płycie stadionu, jeśli zmuszą ich do tego względy bezpieczeństwa lub czynniki pogodowe.

D jak dostępność

Podczas igrzysk (i w lipcu i sierpniu) do Paryża przyjedzie 350 tys. kibiców z niepełnosprawnością. Co i ich tam czeka? Organizatorzy zapewniają, że 13,5 tys. wolontariuszy zostało przeszkolonych z asystowania osobom z niepełnosprawnością.

Nie udało się dostosować metra. Niedostępny transport publiczny ma zostać zrekompensowany przez sieć 150 dostosowanych busów, przewożących ludzi z siedmiu dworców na obiekty sportowe i przez rozbudowaną do 1000 sieć taksówek. Dostępne mają być również autobusy, choć tylko 53 proc. przystanków autobusowych uwzględnia potrzeby osób z ograniczoną mobilnością.  W metrze pojawiły się komunikaty dźwiękowe i wizualne. Turyści z niepełnosprawnością, którzy przyjadą do Paryża w innych niż sportowych celach, muszą się liczyć z utrudnionym poruszaniem się po mieście podczas czasowych objazdów i zamknięcia wybranych stacji metra. Kibice z niepełnosprawnością będą mieli do dyspozycji udogodnienia na stadionach np. audiodeskrypcję

E jak ekonomia cyrkularna

Organizatorzy podjęli szereg decyzji, które mają zmniejszyć emisję dwutlenku węgla do atmosfery i zapewnić, że igrzyska będą przyjazne dla środowiska. Impreza zostanie zorganizowana z wykorzystaniem istniejącej lub tymczasowej infrastrukturę. Ta ostatnia po zakończonych zawodach ma zostać wykorzystana do innych celów m.in. mieszkaniowych.  Łóżka w wiosce olimpijskiej są wykonane z kartonu, a stoliki z lotek do badmintona. Olimpijczycy już je testują. Łóżka są wytrzymałe, ale nie zaliczają się do wygodnych. Materace, które pozwalają na dostosowanie miękkości d indywidualnych potrzeb, po zawodach trafią do organizacji pomocowych. Wyzwaniem ekologicznym jest również 13 mln posiłków, które organizatorzy dostarczą podczas igrzysk. Zgodnie z planem będą dania zawierały więcej warzyw (ich produkcja zużywa mniej wody i zostawia mniejszy ślad węglowy) a składniki w większości będą pochodziły z francuskich gospodarstw. Zaplecze niezbędne do przeprowadzenia imprezy będzie korzystało w 100% z odnawialnych źródeł energii. Olimpijczycy pokazują, że założenia ekologiczne mogą pozostać niezrealizowane. Część reprezentacji (np. USA) montuje w wiosce olimpijskiej własne klimatyzatory.

F jak francuska etykieta

Przed przyjazdem do Paryża warto wiedzieć, że woda w restauracjach jest darmowa, o ile powiemy: une carafe d’eau. Wchodząc do sklepu koniecznie mówimy bonjour, a wychodząc: merci, au revoir, jednak najważniejszym wyrażeniem w kontaktach z Francuzami jest s’il vous plait [proszę, poproszę], dodawane do każdej prośby, zamówienia i zakupu, nawet tych mówionych po angielsku.

G jak Gustaw Eiffel

Twórca słynnej wieży, której fragmenty znajdą się w medalach, zaprojektowanych przez jubilerską firmę Chaumet. Złote medale będą ważyły 529 g. Każdy zostanie wykonany ze srebra pokrytego 6 gramami złota. Na paralimpiadę zostanie wyprodukowanych 2400 medali. Myśl techniczna Gustawa Eiffela będzie obecna również na podium, które zostało zaprojektowane w nawiązaniu do konstrukcji mostu przygotowanego w jego pracowni.

H jak hasztagi

Hasztagi, którymi oznaczane są wpisy w mediach społecznościowych. Jeśli szukacie informacji lub chcecie oznaczyć własne opinie popularnymi hasztagami, to warto wziąć pod uwagę:  #JO #JO2024Paris #JO2024 #Paris2024.

I jak intensywny doping kibiców.

Za tym sportowcy tęsknili najbardziej. Pandemia spowodowała, że rywalizacja w Tokio odbywała się przy pustych stadionach. Podobnie było podczas zimowej paraolimpiady w Pekinie. Gdy przed rokiem na paralekkoatletycznych pojawili się widzowie zawodnicy podkreślali, jak ogromny wpływ na ich motywację i wkładany wysiłek mają kibice. Są tak samo ważni jak trening, trenerzy i dyspozycja. Organizatorzy są zadowoleni z tempa sprzedaży biletów, których ceny zaczynają się od 15 euro. To oznacza, że kibice  będą licznie wspierać paralimpijczyków.

J jak JOP

Tym skrótem we Francji opisuje się łącznie Les Jeux Olimiques et Paralympiques, czyli igrzyska olimpijskie i paralimpijskie. Obydwie te imprezy po raz pierwszy w historii znalazły się na tym samym emblemacie. We francuskich mediach nie zapomina się o paraolimpiadzie. Jej daty, wydarzenia z nią związane, są opisywane na równi z olimpiadą i z nią łączone jako jedna impreza, rozłożona w czasie na dwa dwutygodniowe wydarzenia.

K jak kilometry

Kilometry, które codziennie będą pokonywać sportowcy. 19 dyscyplin zostanie rozegranych w promieniu 10 km od wioski paralimpijskiej. Najbliżej będą mieli lekkoatleci. Odległość od miejsca ich zakwaterowania na Stade de France wynosi 2 km. Aż 90 proc. sportowców nie będzie musiało jechać na trening lub zawody dłużej niż 30 minut. Polscy kibice również będą mieli na zawody bliżej niż w 2016 i w 2021 r. Wtedy paralimpiada odbywała się w Ameryce Południowej i w Azji.

L jak loty

Linia lotnicza Air France na podstawie sprzedanych i zarezerwowanych biletów wyliczyła, że 15% olimpijczyków i 35% paralimpijczyków przyleci do Paryża na podkładach jej samolotów. Najwięcej z nich kupiło bilety w Brazylii, USA, we Włoszech i w Japonii. Przestrzeń lotnicza w dniu ceremonii otwarcia zostanie zamknięta, podobnie jak lotniska położone najbliżej Paryża (Orly i Charles de Gaulle)

M jak maskotka

Na tych igrzyskach to czapka frygijska. Kojarzy się z rewolucją, chociaż pojawiała się już w starożytności. Taką nosiła Marianna, symbol Francji. Widać ją na obrazie Delacroix Wolność wiodąca lud na barykady. Maskotkę zaprojektował Joachim Roncin- ten sam, który w 2015 r. po ataku islamistów na redakcję „Charlie Hebdo” wymyślił slogan: Je suis Charlie. Maskotki kosztują od 15 do 150 EUR. Krytycy zwracają uwagę, że niezgodnie z deklaracjami olimpiady odpowiedzialnej społecznie produkowane są w Chinach.

N jak naszpikowany sztuczną inteligencją system monitoringu algorytmicznego

To rozwiązanie będzie testowane podczas olimpiady i paralimpiady. Na niespotykaną dotąd skalę system współpracujący z kamerami i dronami będzie analizował zachowania tłumu i osób. W razie stwierdzenia ryzyka, zagrożenia, nietypowego zachowania, monitoring poinformuje o tym służby odpowiedzialne za bezpieczeństwo. Jego używanie wymagało wprowadzenia specjalnej ustawy, a organizacje broniące praw człowieka zwracają uwagę, że kwestie rozpoznawania twarzy, analizowania zachowania jednostek oraz śledzenie przemieszczania się ludzi idą zbyt daleko i wymagają dalszych konsultacji.

O jak organizacja wolontariatu

Obydwie imprezy będą wspierane przez 45 tys. wolontariuszy. Mają reprezentować 101 francuskich departamentów. 20 proc. wolontariuszy przyjedzie do Francji ze 150 krajów, a 5 proc. wolontariuszy to osoby z niepełnosprawnością. Połowa osób obsługujących imprezę to kobiety.

P jak pierwszy raz

Paryż będzie organizatorem igrzysk paralimpijskich po raz pierwszy. Jednocześnie będzie to już trzecia olimpiada w stolicy Francji. Pierwsza miała miejsce w 1900 r. Kolejna w 1924 r. Relacjonowała ją m.in. jedna z pierwszych dziennikarek sportowych w Polsce- Kazimiera Teofila Muszałówna, założycielka Centrosportu, pierwszej sportowej agencji prasowej w Polsce. Tegoroczna paralimpiada nie została poszerzona o nowe dyscypliny. Rozbudowana zostanie jedynie rywalizacja w badmintonie i taekwondo.

R jak rosnące ceny i znikające miejsca noclegowe

Serwisy rezerwacyjne informują o zajętości 80 proc. miejsc noclegowych w Paryżu. Problemem są rosnące ceny noclegów (nawet o 300 proc), droższe bilety w komunikacji miejskiej, droższe produkty spożywcze, piwo, pizza, chipsy, kawa, napoje gazowane i posiłki w restauracjach. W mediach społecznościowych nie brakuje prześmiewczych rolek, w których mieszkańcy Paryża zastanawiają się, czy powinni wziąć kredyt, żeby przeżyć szykujący się wzrost cen. Zupełnie na serio, w licznych ankietach deklarują chęć wyjechania z miasta w tym okresie. Jeśli deklaracje zostaną dotrzymane, goście miasta będą się mierzyć z mniejszą dostępnością usług. Do Paryża nie przyjechali turyści. Właściciele restauracji skarżą się na brak klientów. Nie odwiedzają ich również mieszkańcy Paryża, którzy nie są zadowoleni z potrzeby posiadania kodu QR, by wejść do centrum miasta (tzw. stref czerwonych).

S jak skala

Paralimpiada jest wydarzeniem znacząco mniejszym niż olimpiada. Najlepiej widać to w liczbach. Dyscypliny olimpijskie zostaną rozegrane na 15 obiektach, a czterodniowa rywalizacja w surfingu została zaplanowana na Tahiti. Paralimpiada zajmie 11 obiektów i będzie się toczyć w rejonie Ile-de-France, czyli w okolicach Paryża. W Paryżu pojawi się 10,5 tys. olimpijczyków, którzy będą walczyć o medale w 329 konkurencjach. Podczas paralimpiady zostanie rozegranych 549 konkurencji. Weźmie w nich udział 4400 zawodników. W lipcu Paryż odwiedzą przedstawiciele 206 reprezentacji. Podczas sierpniowej paralimpiady będziemy kibicować 184 federacjom.

T jak transmisja telewizyjna

Wydarzenia z paralimpijskich aren będzie transmitować rekordowa liczba 160 państw (i terytoriów) będzie transmitować wydarzenia z paralimpijskich aren. W Polsce prawa do transmisji ma Polsat. We Francji planowane jest 300 godzin transmisji bezpośrednich i materiały dostępne w trybie on-demand. Na żywo będzie też relacjonowana ceremonia otwarcia z Placu Zgody (Place de la Concord) i ceremonia zamknięcia- ze Stade de France.

U jak uniformy

Te przygotowane dla wolontariuszy, składają się z 15 elementów. Są produkowane przez firmę Decathlon. W założeniu mają być odpowiednie na każdą pogodę, sylwetkę, płeć i pełnioną rolę. W Polsce znamy już stroje przygotowane dla zawodników na ceremonie medalowe i treningi. Ich wzornictwo ma nawiązywać do pasji płonącej niczym ogień. Linie na nadruku przywodzą na myśl tańczący ogień. Nie zabrakło również kontrowersji. Chociaż uniformy zostały uszyte w myśl założeń projektowania uniwersalnego, nie wszystkim podoba się, że ich producentem nie jest polska firma, a globalna marka Adidas. Na ceremonii otwarcia zobaczymy stroje modowej marki Bizuu, która zadebiutowała w kolekcji sportowej.

W jak wojna

Wbrew intencjom igrzysk helleńskich i twórcy igrzysk nowożytnych Coubertinowi, kolejny raz igrzyska będą się toczyć w cieniu wojny. Po inwazji Rosji na Ukrainę sportowcy z Rosji i Białorusi nie mogą startować w barwach swoich krajów. W tej sprawie decyzje dynamicznie się zmieniają. Po selekcji i kontroli poglądów zawodników, niewielka grupa reprezentantów tych krajów będzie mogła rywalizować w Paryżu. Geopolityka ma wpływ na igrzyska. Międzynarodowy Komitet Olimpijski uznaje istnienie 206 państw, w tym Palestyny. ONZ nadał status państwa 193 krajom. Prowadzi to do protestów i zwiększenia napięcia między państwami np. Palestyna domaga się zawieszenia sportowców z Izraela, a kibice z Palestyny udostępniają w internecie incydenty ze swoją flagą.  

Z jak zapowiedzi polityków i działaczy

Zapowiedzi, które rozbudziły oczekiwania, ale i spowodowały rozczarowanie aktywistów społecznych 500 dni przed wydarzeniem Adrew Parsons, szef Międzynarodowego Komitetu Paralimpijskiego powiedział: „Chcemy, by Paryż 2024 zmienił świat” i organizatorzy dodali do tego obietnicę, że będą to najbardziej inkluzywne, otwarte, odpowiedzialne społecznie i ekologicznie igrzyska w historii. Jednocześnie pojawiła się pokusa siłowego rozwiązania problemów społecznych przed przyjazdem kibiców z całego świata i np. usunięcia z miasta pracowników sektora seksualnego, osób uzależnionych i bez stałego miejsca pobytu.

Zachęcamy do kibicowania. Niezapomnianym przeżyciem będzie obecność na obiektach sportowych, chociaż nie każdy odnajdzie się w tłumie i rosnące w stolicy Francji ceny mogą zniechęcać do przyjazdu. Zawody będzie można śledzić w transmisjach telewizyjnych, w interniecie i w mediach społecznościowych. Warto obserwować profile sportowców i dodawać im sił w walce o medale.

*Informacje zawarte w tekście są aktualne na dzień 25.07.br.