Premiera publikacji Forum Odpowiedzialnego Biznesu „Osoby 50+ na rynku pracy”

Jakie są największe wyzwania, z jakimi spotykają się osoby 50+ na rynku pracy? W jaki sposób pracodawcy mogą lepiej wspierać tę grupę pracownic i pracowników? Odpowiedzi na te i inne pytania zawiera najnowsza analiza tematyczna Forum Odpowiedzialnego Biznesu. Publikacja zawiera wnioski i rekomendacje wypracowane podczas spotkań grupy roboczej poświęconej sytuacji osób 50+ na rynku pracy, która zrzeszała przedstawicieli_ki organizacji społecznych oraz firm realizujących dobre praktyki w tym obszarze.

- Z przyjemnością dzielimy się z Państwem publikacją podsumowującą prace prowadzone przez ostatni rok przez Zespół Karty Różnorodności w ramach grupy roboczej zgłębiającej temat osób 50+. To zbiór artykułów eksperckich i analiz, zapis rozmów oraz zestawienie dobrych praktyk pokazujących, jak dziś wygląda sytuacja tej grupy wiekowej na rynku pracy, a w szerszym ujęciu – w społeczeństwie. Znajdą tu Państwo materiały poświęcone demografii, aktywności zawodowej i edukacji, wizerunkowi osób 50+ w przestrzeni publicznej i komunikacji z konsumentami. Także wypowiedzi eksperckie na temat kryzysu psychicznego wieku okołoemerytalnego, zarządzania wiekiem w miejscu pracy, potencjału wolontariatu w kontekście wydłużania aktywności i dobrostanu oraz przykłady ścieżek testowanych przez pracodawców czy proponowanych przez organizacje eksperckie i samorząd – mówi Marzena Strzelczak, doradczyni zarządu Forum Odpowiedzialnego Biznesu ds. DEI.

Dlaczego osoby 50+?

Temat osób 50+ na rynku pracy jest istotny, ponieważ dotyczy licznej grupy społecznej, która mimo posiadania cennego doświadczenia i umiejętności często napotyka na bariery związane z zatrudnieniem. Wyzwania takie jak dyskryminacja ze względu na wiek, szybki rozwój technologii i potencjalne trudności w dostosowaniu się do nowych wymagań zawodowych mogą prowadzić do wykluczenia tej grupy z rynku pracy. To z kolei rodzi negatywne konsekwencje zarówno dla samych pracowników_c, jak i dla gospodarki, ograniczając różnorodność i potencjał zasobów kadrowych w firmach. Wspieranie osób 50+ w aktywności zawodowej jest kluczowe dla zrównoważonego rozwoju społecznego i ekonomicznego.

O Grupie roboczej 50+

Grupa robocza, koordynowana przez Kartę Różnorodności, rozpoczęła pracę 15 marca 2023 r. W skład grupy weszli_ły pracownicy_czki m.in. BNP Paribas, Philip Morris International, NatWest, Polpharma, Citi Solutions Center Poland i Orange Polska oraz eksperci_tki z różnych instytucji i organizacji społecznych zajmujących się tym zagadnieniem. Grupa spotykała się cyklicznie, by omawiać wyzwania oraz potrzeby pracowników_c 50+ w różnych obszarach. Łącznie odbyło się pięć spotkań.

Osoby 50+ a demografia

Badaczki ze Szkoły Głównej Handlowej: prof. Irena Kotowska oraz prof. Anna Ruzik-Sierdzińska w rozmowie na temat procesu starzenia się społeczeństwa polskiego wskazują, że dziś Polska, na tle UE, ma jeszcze relatywnie młode, choć szybko starzejące się populacje, natomiast za trzy dekady będziemy w grupie najstarszych demograficznie krajów. Odpowiedzialność za aktywizację zawodową grupy 50+ ponoszą obie strony rynku pracy: pracownicy_e za to, żeby być obecnymi na rynku pracy, a więc m.in. poszukiwanie możliwości pracy w niepełnym wymiarze, ale też troska o własne zdrowie i stały proces uczenia się, natomiast odpowiedzialność pracodawców polega na otwartości wobec zmian pokoleniowych.

Zarządzanie wiekiem w organizacji 

Dojrzali pracownicy, ucząc się, zwiększają swoją wartość na rynku pracy. Dr Piotr Arak, główny ekonomista VeloBanku oraz członek zarządu brukselskiego think tanku European Roundtable on Climate Change and Sustainable Transition, wskazuje, że aktywność zawodowa osób 50+ w Polsce rośnie, ale wciąż wymaga wsparcia. Należy likwidować bariery w rozwoju umiejętności starszych pracowników_c i zachęcać osoby starsze do ciągłego doskonalenia i uczestnictwa w szkoleniach. Z kolei Tomasz Schimanek, ekspert ds. programów społecznych Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce, wymienia zarówno możliwe instrumenty zarządzania wiekiem, jak i liczne wynikające z niego korzyści zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy. W kolejnym artykule Marzena Rudnicka z Krajowego Instytutu Gospodarki Senioralnej omawia narzędzia  udostępniane organizacjom w ramach #AgeInclusionMakers, które dotyczą pracowników_c (program Dialog Pokoleń) oraz konsumentów_ek i ich edukacji (program OK SENIOR oraz zdalny Uniwersytet Trzeciego Wieku). Monika Fedorczuk z Urzędu Pracy m.st. Warszawy przybliża zaś czytelnikom_czkom programy mające na celu kształtowanie rynku pracy w zakresie zatrudniania osób 50+ przez samorząd.

Wizerunek pokolenia 50+

Dr Barbara Frątczak-Rudnicka zwraca uwagę, że w reklamach jest dużo mniej osób 50+ niż innych grup, mimo ich dużego udziału w populacji. Stopniowo zmienia się jednak sposób ich przedstawiania w komunikacji marketingowej. Grupa 50+ adresowana jest coraz mniej stereotypowo, za to coraz bardziej inkluzywnie i pomysłowo. Oprócz bycia babcią i dziadkiem, podkreśla się także niezależność i przyjaźń jako kluczowe wartości dla tej grupy. Monika Ezman, dyrektorka Centrum Zarządzania Jakością i Działu Analiz w Instytucie Monitorowania Mediów, przedstawia z kolei wnioski z analizy medialnej o pokoleniu silversów na rynku pracy. W jakich kontekstach media piszą o osobach po 50. roku życia? Czy różnicuje to kwestia płci?

Kryzys wieku okołoemerytalnego i aktywność społeczna po aktywności zawodowej

Istotnemu zagadnieniu kryzysu wieku okołoemerytalnego przygląda się Danuta Sowińska, suicydolożka, ekspertka z Fundacji Diversity Polska. Zapobieganie samobójstwom w starszym wieku powinno mieć miejsce na wcześniejszym etapie życia – powinno opierać się na świadomym przygotowaniu do starości, a w Polsce obecnie nie ma zbyt wielu programów, które mogłyby je zapewnić. Na zakończenie analizy tematycznej, Karol Krzyczkowski, ekspert Forum Odpowiedzialnego Biznesu ds. wolontariatu pracowniczego, podejmuje kwestię działalności społecznej po aktywności zawodowej w kontekście pokolenia X, które w przyszłości będzie schodzić z rynku pracy. Zauważa potrzebę zmiany postrzegania seniora przez sektor społeczny - z biernego odbiorcy działań organizacji społeczeństwa obywatelskiego na aktywnego ich aktora, bogatego w wiedzę i doświadczenie zdobywane w trakcie życia. 

Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z analizą tematyczną “Osoby 50+ na rynku pracy” dostępnej na stronie Forum Odpowiedzialnego Biznesu. 

O Forum Odpowiedzialnego Biznesu

Forum Odpowiedzialnego Biznesu jest najdłużej działającą, od 2000 roku, i największą organizacją pozarządową w Polsce, która zajmuje się koncepcją zrównoważonego rozwoju w kompleksowy sposób. Forum to organizacja ekspercka, inicjator i partner przedsięwzięć kluczowych dla ESG w Polsce. Jedną z flagowych inicjatyw FOB jest Program Partnerstwa, skupiający ponad 70 firm – liderów branż, którzy dzięki współpracy z gronem ekspertów_ek podnoszą swoje kompetencje w zakresie ESG i podejmują wspólne działania wspierające zrównoważoną transformację biznesu.

Ważne miejsce w działalności FOB zajmuje współpraca międzynarodowa. Od 2002 roku organizacja jest krajowym partnerem CSR Europe, a od 2009 r. współpracuje z World Business Council for Sustainable Development (WBCSD). FOB jest organizatorem programu Chapter Zero Poland, polskiej odsłony Climate Governance Initiative powołanej przez Światowe Forum Ekonomiczne.

Stowarzyszenie koordynuje Kartę Różnorodności w Polsce – międzynarodową inicjatywę pod patronatem Komisji Europejskiej.

FOB prowadzi także Program Rozwoju Wolontariatu Pracowniczego oraz skierowany do studentów_ek program edukacyjny Liga Odpowiedzialnego Biznesu. Forum organizuje konkurs “Raporty Zrównoważonego Rozwoju”. Zainicjowało również powstanie Karty Praw Dziecka w Biznesie.