W Trybunale Konstytucyjnym o prawach niepełnosprawnych

W Trybunale Konstytucyjnym odbyła się w czwartek, 22 listopada 2007 r., konferencja zatytułowana „Od karty praw do ustawy o niedyskryminacji – gwarancja ochrony praw obywatelskich osób niepełnosprawnych”, na której zaprezentowano założenia do ustawy o niedyskryminacji osób niepełnosprawnych. Konferencję zorganizowali wspólnie: Trybunał Konstytucyjny, Ambasada Wielkiej Brytanii i Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji.

Zaproszeni prelegenci ustosunkowywali się do planów wprowadzenia w Polsce ustawy o niedyskryminowaniu osób niepełnosprawnych. Prof. Ewa Łętowska w swym wystąpieniu mówiła o konstytucyjnej ochronie praw osób niepełnosprawnych. Zdaniem profesor polska Konstytucja chroni prawa osób niepełnosprawnych, problemem natomiast jest realizowanie tych praw w praktyce przez ludzi i instytucje. Podkreśliła jednocześnie, że skargi, jakie zgłaszane są do Trybunału przez osoby niepełnosprawne o dyskryminowanie, nie zawsze są uzasadnione. Według przytoczonej przez nią definicji, dyskryminacja oznacza nierówne traktowanie równych, ale też równe traktowanie nierównych, co trzeba brać także pod uwagę.

Od lewej: prof. Ewa Łętowska, prof. Hubert Izdebski oraz dr Marek Matczak

Prof. Hubert Izdebski oraz dr Marek Matczak przedstawili wstępne założenia do przygotowywanej ustawy o niedyskryminacji osób niepełnosprawnych. Przede wszystkim ustawa zakłada powołanie Ministra ds. Osób Niepełnosprawnych, a także Rzecznika Osób Niepełnosprawnych. Rolą ministra miałoby być głównie koordynowanie pracy ministerstw w zakresie realizowania programów dotyczących osób niepełnosprawnych. Ponadto projekt zakłada dalsze decentralizowanie systemu finansowania rehabilitacji osób niepełnosprawnych w PFRON, a więc zwiększanie wielkości środków przekazywanych samorządom, z jednoczesną lepszą kontrolą ich wydatkowania.

Zdaniem twórców projektu, zmiany powinny nastąpić także w systemie rentowym i dotyczyć między innymi zasad łączenia renty z pracą zarobkową. Projektodawcy chcieliby, aby osobom, które podejmują pracę nie zawieszać renty, lecz tylko obniżać jej wysokość.

W założeniach do ustawy pojawiły się także zapisy o bezwzględnym nakazie dostosowania wszystkich budynków użyteczności publicznej w określonym przedziale czasowym, (np. w ciągu 10 lat), oraz o bardzo wysokich sankcjach pieniężnych w przypadku niezastosowanie się do tego nakazu. Podobny wymóg odnosiłby się do środków transportu miejskiego, jak również komunikacji kolejowej i autobusowej. Wreszcie nowa ustawa powinna gwarantować osobom niepełnosprawnym alternatywne sposoby głosowania wyborczego, m.in. przez pełnomocnika i droga korespondencyjną.

Od lewej: Jane Cordell, dr Wojciech Rogowski i Sławimir Piechota

Biorący udział w debacie poseł Sławomir Piechota zwrócił uwagę na złe wydawanie w Polsce funduszy publicznych, jak również na ogromne środki budżetowe, jakie wydaje się nie na wspieranie aktywności osób niepełnosprawnych, lecz na utrzymywanie tych osób w bezczynności i wykluczeniu. Zdaniem posła reformy wymaga nie tylko polityka społeczna, lecz także dostęp osób niepełnosprawnych do edukacji. To osoba niepełnosprawna i jej rodzice powinny decydować o tym w jakiej szkole będzie uczyło się ich dziecko, a nie nauczyciele i dyrektorzy szkół.

Dr Wojciech Rogowski ze Szkoły Głównej Handlowej, w swym wystąpieniu zwrócił uwagę na potrzebę oszacowania skutków wprowadzenia nowej regulacji. Natomiast Jane Cordell, I Sekretarz Ambasady Brytyjskie w Warszawie, przedstawiła wzorce brytyjskie, które mogą być przydatne przy przygotowywaniu nowej ustawy.

Prezes Trybunału Konstytucyjnego Jerzy Stępień

Otwierający i zamykający konferencję Prezes Trybunału Konstytucyjnego Jerzy Stępień, stwierdził, że oprócz stworzenia dobrych aktów prawnych, przepisów i regulacji dotyczących osób niepełnosprawnych, ważne jest także regularne prowadzenie konsultacji społecznych z organizacjami osób niepełnosprawnych. Wszyscy uczestnicy konferencji, a także dyskutanci, przyznali, że istnieje potrzeba dokonania przełomu w ochronie praw obywatelskich osób niepełnosprawnych i stworzenia dla ochrony tych praw ustawy antydyskryminacyjnej.

Zdjęcia: Piotr Stanisławski