Świadczenie pielęgnacyjne

Poniżej znajdują się najważniejsze informacje, dotyczące świadczenia pielęgnacyjnego.

Kto może otrzymywać świadczenie pielęgnacyjne?

Warunkiem otrzymywania świadczenia pielęgnacyjnego jest niepodejmowanie lub rezygnacja z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad:

• osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami:
  • konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz
  • konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji,
• albo osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje:

1. matce bądź ojcu dziecka,
2. faktycznemu opiekunowi dziecka,
3. osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną,
4. innym osobom, na których – zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego – ciąży obowiązek alimentacyjny (z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności). Przy tym osobom innym niż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, gdy spełnione są łącznie następujące warunki:
   1. rodzice osoby wymagającej opieki nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
   2. nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, są małoletnie lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
   3. nie ma faktycznego opiekuna dziecka ani osoby będącej rodziną zastępczą spokrewnioną lub legitymują się one orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Kto nie może otrzymać świadczenia pielęgnacyjnego?

Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje osobie sprawującej opiekę, która:

• ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego,
• ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna.

Nie przysługuje, gdy osoba wymagająca opieki:

• pozostaje w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
• została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, rodzinnym domu dziecka albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu.

Nie przysługuje, w sytuacjach, gdy na osobę wymagającą opieki:

• inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury;
• jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla opiekuna;
• inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego

Kwota świadczenia pielęgnacyjnego będzie się zmieniać w kolejnych latach:

• od 1 maja 2014 r. – było to 1000 zł netto. Na kwotę tę składało się: 800 zł świadczenia i 200 zł dodatku z rządowego programu. Kwota brutto, czyli wraz z ubezpieczeniem emerytalno-rentowym oraz zdrowotnym, wynosiła łącznie 1321 zł;
• od 1 stycznia 2015 r. – było to 1200 zł netto; kwota brutto ze składkami – 1576 zł;
• od 1 stycznia 2016 r. – było to 1300 zł netto; kwota brutto ze składkami – 1703 zł;
• od 1 stycznia 2017 r. – było to 1406 zł netto;
• od 1 stycznia 2018 r. – było to 1477 zł netto;
• od 1 stycznia 2019 r. – było to 1583 zł netto;
• od 1 stycznia 2020 r. – było to 1830 zł netto;
• od 1 stycznia 2021 r. – było to 1971 zł netto;
• od 1 stycznia 2022 r. – było to 2119 zł netto;
• od 1 stycznia 2023 r. - jest to 2458 zł nett.

Świadczenie pielęgnacyjne będzie co roku waloryzowane, a jego wzrost będzie proporcjonalny do procentowego wzrostu płacy minimalnej.

Świadczenie pielęgnacyjne dla obojga rodziców

Od 1 stycznia 2017 r. każdy z rodziców więcej niż jednego dziecka z niepełnosprawnością w rodzinie może otrzymać świadczenie pielęgnacyjne, gdy zrezygnuje z pracy lub jej nie podejmie ze względu na opiekę nad niepełnosprawnym dzieckiem.

Dotąd świadczenie mogło otrzymać tylko jedno z rodziców, nawet jeśli w rodzinie było więcej dzieci z niepełnosprawnością, a oboje rodzice zrezygnowali z pracy, aby się nimi opiekować.

Zmiana od 1 stycznia 2017 wykonuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z listopada 2014 r.

Zasiłek dla bezrobotnych lub świadczenie przedemerytalne dla opiekunów

Od 1 stycznia 2017 r. opiekunowie osób z niepełnosprawnością, którzy po śmierci podopiecznych stracą m.in. prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, mogą ubiegać się o zasiłek dla bezrobotnych lub o świadczenie przedemerytalne.

„Okres sprawowania opieki nad osobami niepełnosprawnymi należy traktować analogicznie do okresu zatrudnienia, w zakresie możliwości zaliczenia tego okresu do okresu 365 dni uprawniających do nabycia prawa do zasiłku dla bezrobotnych, jak również do okresu uprawniającego do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego” – zaznaczono w uzasadnieniu regulującej tę kwestię ustawy.

Uwaga!

21 października 2014 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że prawo do pobierania świadczenia pielęgnacyjnego nie powinno być uzależnione od wieku powstania niepełnosprawności u podopiecznego. Można się więc spodziewać zmian w tym zakresie.

9 stycznia 2020 r. wszedł w życie wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 26 czerwca 2019 r., który mówi o tym, że opiekunowie osób z niepełnosprawnością, którzy pobierają rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy, będą mogli ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne. W razie pytań, polecamy nieodpłatną poradę prawną – w tym celu można skontaktować się z jednym z Centrów Integracji, których siedziby są w: Gdyni (tel.: 505 606 776), Warszawie (tel.: 505 602 517) i Zielonej Górze (tel.: 570 066 206).

Przeczytaj, czym różnią się od siebie przysługujące opiekunom osób z niepełnosprawnością: świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy oraz zasiłek dla opiekuna.

Artykuł powstał na podstawie:

• Ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (j. t. Dz. U. z 2020 r., poz. 111; ost. zm. Dz.U. z 2021 r., poz. 1162);
• podanych w tekście artykułów z portalu Niepelnosprawni.pl.

AKTUALIZACJA: 09.01.2023