Czy nowe zasady zawieszania i zmniejszania renty socjalnej są korzystne?

Od 2022 r. obowiązują korzystne zmiany dla osób dorabiających do renty socjalnej. Stosuje się te same zasady, które dotyczą dorabiających do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Dla wielu osób oznacza to możliwość osiągania dodatkowych przychodów i pobierania renty socjalnej w pełnej lub zmniejszonej wysokości – bez zawieszania prawa do świadczenia.

Od 1 marca 2022 r., jeśli przychód będzie wyższy niż 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy (4196,60 zł), ale nie przekroczy 130 proc. tej kwoty (7793,70 zł), to renta socjalna jest zmniejszana.

Dopiero gdy przychód przekroczy wyższy próg zarobkowy – 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – renta jest zawieszana. To ważna zmiana przepisów, bo w 2021 r. przychód wyższy niż 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia powodował zawieszenie renty.

Jeśli przychód nie przekroczy 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, to renta socjalna przysługuje w pełnej wysokości.

Aktualne progi zarobkowe, które zmieniają się co kwartał, można sprawdzić na stronie www.zus.pl z zakładce: Baza wiedzy/Składki, wskaźniki, odsetki/ wskaźniki/Emerytury i renty/Wysokość kwot przychodu powodujących zmniejszenie lub zawieszenie świadczeń emerytów i rencistów.

Jakie przychody zmniejszą lub zawieszą rentę socjalną?

Kolejna korzysta zmiana dla osób uprawnionych do renty socjalnej to węższy od 2022 r. katalog przychodów, które wpływają na wysokość renty. Na zmniejszenie lub zawieszenie renty socjalnej wpływa przychód osiągany z działalności podlegającej obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, np.:

• z pracy na podstawie stosunku pracy;
• z pracy na podstawie umowy zlecenia lub współpracy przy tej umowie;
• z pracy na podstawie umowy agencyjnej lub współpracy przy tej umowie;
• z pozarolniczej działalności oraz współpracy przy jej wykonywaniu.

Na zawieszenie lub zmniejszenie renty socjalnej wpływają także kwoty wypłaconych:

• zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego;
• wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy;
• świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego.

Trzeba również poinformować ZUS o przychodach:

• z pracy zarobkowej za granicą;
• z tytułu służby, np. w Policji czy Wojsku Polskim.

Ważne!

Od 1 stycznia 2022 r. na zmniejszenie lub zawieszenie renty socjalnej nie mają wpływu przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, opodatkowanych na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Do ustalenia przychodu, od którego zależy zmniejszenie lub zawieszenie renty socjalnej, przyjmuje się kwotę, od której oblicza się składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (jest to tzw. podstawa wymiaru składek).

Osobie, która prowadzi pozarolniczą działalność, uwzględnia się przychód, który stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub który stanowiłby tę podstawę, gdyby ubezpieczenia te były obowiązkowe.

Natomiast osobie, która osiąga przychód z dwóch lub więcej źródeł, sumuje się przychody, np. z umowy o pracę i działalności gospodarczej.

Przychód uważa się za osiągnięty w miesiącu (roku), w którym został wypłacony lub przedstawiony do wypłaty.

Ważne!

Należy poinformować ZUS o przychodach z pracy zarobkowej także w przypadku wyłączenia z obowiązku ubezpieczeń społecznych m.in. z powodu ustalenia prawa do świadczenia (np. gdy osoba prowadząca działalność gospodarczą nie opłaca składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, bo ma ustalone prawo do renty rodzinnej).

O czym trzeba poinformować ZUS?

Osoba, która ma przyznaną rentę socjalną, powinna jak najszybciej zawiadomić ZUS o podjęciu pracy zarobkowej i osiąganych przychodach. Może skorzystać z formularza EROP – „Oświadczenie o osiąganiu przychodu”. Jest on dostępny na stronie www.zus.pl w zakładce: Wzory formularzy/Emerytury, renty/ Osiąganie przychodu, a także we wszystkich placówkach ZUS.

Kiedy ZUS rozliczy rentę socjalną?

Istotna zmiana od 2022 r. dotyczy też sposobu rozliczenia renty. Od tego roku osoba dorabiająca do renty socjalnej będzie rozliczała się po upływie roku kalendarzowego – rocznie lub miesięcznie. Wcześniej renta socjalna była zawieszana na bieżąco, za każdy miesiąc.

Do rozliczenia renty socjalnej niezbędne są zaświadczenia i oświadczenia o osiąganych przychodach. Nie później niż do końca lutego następnego roku trzeba dostarczyć do ZUS:

• zaświadczenie o wysokości przychodu za ubiegły rok od pracodawcy, zleceniodawcy lub innego płatnika składek, a w przypadku pełnienia służby – od właściwej jednostki organizacyjnej;
• oświadczenie o podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe – od osoby, która prowadzi pozarolniczą działalność.

Jeśli w zaświadczeniu składanym po zakończeniu roku będą wykazane kwoty przychodu uzyskane w poszczególnych miesiącach danego roku, to ZUS rozliczy rentę socjalną w dwóch wariantach: rocznym i miesięcznym, i wybierze najkorzystniejszy.

Jeśli w zaświadczeniu będzie tylko łączna kwota przychodu osiągniętego w minionym roku kalendarzowym, to ZUS będzie mógł rozliczyć rentę socjalną tylko w wariancie rocznym.

Więcej informacji o rencie socjalnej i nowych zasadach zawieszania i zmniejszania renty socjalnej – na stronie www.zus.pl.

Artykuł pochodzi z numeru 1/2022 magazynu „Integracja”.

Zobacz, jak możesz otrzymać magazyn Integracja.

Sprawdź, jakie tematy poruszaliśmy w poprzednich numerach.