Co z deinstytucjonalizacją? Rząd ma strategię

Około 1/3 polskich seniorów wymaga codziennej opieki, z tego połowa – przez całą dobę. Ta skala pokazuje jak bardzo potrzebny jest w Polsce rozwój usług społecznych z myślą o seniorach, ale też osobach z niepełnosprawnością wymagających całodobowej opieki. Właśnie tej tematyce było poświęcone wspólne posiedzenie sejmowych komisji: Polityki Senioralnej oraz Polityki Społecznej, Rodziny i Polityki Senioralnej, które odbyło się 12 stycznia.

Posiedzenie zostało zorganizowane z inicjatywy Koalicji „Na Pomoc Niesamodzielnym”. W jego trakcie przedstawiciele Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej i Ministerstwa Zdrowia przedstawili plany dotyczące rozwoju usług społecznych, szczególnie tych realizowanych w środowisku lokalnym.

Ministerstwo planuje zdrową przyszłość

- Przyjęliśmy jako rząd strategię „Zdrowa Przyszłość”. Ramy strategiczne rozwoju systemu ochrony zdrowia na lata 2021-2027, z perspektywą do 2030 roku, a w niej całą część dotyczącą opieki nad osobami starszymi – tłumaczył wiceminister zdrowia Maciej Miłkowski. – W ramach tej strategii najważniejsza jest poprawa zdrowia i jakości życia będzie u osób starszych i opiekunów i umożliwienie jak najdłuższego niezależnego życia w społeczności lokalnej – zaznaczył wiceminister.

Bliżej pacjenta

Przedstawiciel resortu zdrowia podkreślił, że celem tej strategii jest też deinstytucjonalizacja usług zdrowotnych i rozwijanie usług środowiskowych.

- Wszystkie państwa idą w tym kierunku, by jak najdłużej utrzymać sprawność osób w wieku podeszłym i jak najdłużej utrzymać samodzielność tych osób i tych, które się nimi opiekują - bo widzimy, że opiekunowie też są coraz starsi. Te działania koncentrują się głównie na rozwijaniu środowiskowych i domowych form opieki długoterminowej  także opieki hospicyjnej i paliatywnej a także opieki nad osobami z chorobami mózgu związanymi z zaburzeniami pamięci – objaśniał wiceminister Miłkowski.

Wymienił on szereg działań zawartych w strategii służących temu, by usługi zdrowotne były jak najbliżej pacjenta i osoby potrzebującej dodatkowego wsparcia. Są to m.in. podniesienie kwalifikacji kadr opiekunów medycznych, rozwój dziennej opieki dla osób starszych, a także rozwój innowacyjnych form opieki zdrowotnej poprzez rozwój telemedycyny.

- Jeśli chodzi o deinstutucjonalizację, to zapewniamy opiekę środowiskową i domową w wielu zakresach. W tym zakresie została ukierunkowana strategia opieki psychiatrycznej. To samo dotyczy opieki paliatywno hospicyjnej.

To właśnie zapewnianie opieki domowej i środowiskowej jest głównym celem rządowej strategii rozwoju systemy ochrony zdrowia.

Wiceminister poinformował też, że w ramach współpracy z Kancelarią Prezydenta jego resort przygotowuje strategię dla osób w wieku podeszłym w zakresie zmian systemowych.

Strategia poprawiona w prekonsultacjach

Zmiany systemowe zakłada też Strategia Rozwoju Usług Społecznych na lata 2021-2030, którą przygotowało Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej. Zaprezentowany latem 2021 roku dokument wzbudził szereg kontrowersji.

Jak poinformowała Justyna Pawlak, dyrektor Departamentu Pomocy i Integracji Społecznej w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej, Strategia jest obecnie na etapie prac w Komitecie Społecznym Rady Ministrów. Wcześniej przeszła już prekonsultacje, dzięki którym wprowadzono szereg poprawek zgłaszanych przez stronę społeczną. W listopadzie odbyły się konsultacje publiczne Strategii.

Nacisk na usługi

- Główny kierunek to rozwój usług w środowisku. Tak, by osoba starsza czy osoba z niepełnosprawnością przebywała jak najdłużej w swoim miejscu zamieszkania rozumianym i jako dom rodzinny, ale też mieszkalnictwo wspomagane – tłumaczyła Justyna Pawlak.

Podkreśliła ona, że w ramach realizacji strategii nacisk będzie kładziony na rozwój usług – w tym opieki wytchnieniowej, wspomnianego już mieszkalnictwa wspomaganego z koszykiem usług, ale też asystencji osobistej. Ponadto – jak opowiadała dyrektor Pawlak:

- Strategia zakłada otwarcie Domów Pomocy Społecznej na świadczenie usług środowiskowych: prowadzenie mieszkań wspomaganych, usług opiekuńczych, a także opieki wytchnieniowej. W ramach Strategii przewidujemy również rozwój małych kameralnych form wsparcia na przykład rodzinnych domów pomocy – zapewniła Justyna Pawlak. 

DPS do reformy, nie do likwidacji

W toku dyskusji podczas posiedzenia pojawiło się wiele pytań w tym tych dotyczących tego, czy Strategia nie doprowadzi do likwidacji funkcjonujących obecnie Domów Pomocy Społecznej. Do tych obaw odniósł się wiceminister rodziny i polityki społecznej, Stanisław Szwed.

- Mówimy o rozwoju usług społecznych, a nie ich zamykaniu. Wiemy, że zapotrzebowanie na te usługi będzie coraz większe – powiedział Wiceminister. – W programie nie ma mowy o zamykaniu DPS, ale o dostosowywaniu ich do współczesnych potrzeb – dodał.

Stanisław Szwed zapowiedział też, że według planów jego resortu strategia ma być przyjęta już w marcu tego roku, a do czerwca mają powstać pierwsze wynikające z niej ustawy.

Obecnie w Polsce na 826 domów pomocy społecznej jest 558, w których mieszka do 100 mieszkańców. W 268 DPS-ach mieszka więcej niż 100 osób. Powyżej 300 osób jest w 13 Domach Pomocy Społecznej.