Konferencja na temat wizerunku osób z upośledzeniem umysłowym w mediach

Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym zorganizowało 10 kwietnia 2003 konferencję zatytułowaną: "Ludzie niepełnosprawni intelektualnie w mediach - od negatywnego stereotypu do nowego wizerunku".

W materiałach informacyjnych Stowarzyszenia na temat przedstawiania osób z upośledzeniem umysłowym w mediach czytamy: "Nie istnieje coś takiego, jak naturalny obraz osoby z upośledzeniem umysłowym. Dopóki nie sprawimy, że będzie on pozytywny, ludzie będą szukali potwierdzenia dla swych negatywnych przekonań - świadomie lub też nieświadomie." Konferencja będzie poruszać między innymi ten właśnie problem.

Konferencja odbyła się w siedzibie Fundacji im. Stefana Batorego w Warszawie przy ul. Sapieżyńskiej 10a.

Stereotypy w mediach

Zdaniem socjolog profesor Antoniny Ostrowskiej, w społeczeństwie istnieje kilka stereotypów utrudniających właściwe pokazywanie osób niepełnosprawnych. Przede wszystkim pokutuje przekonanie, że niepełnosprawność nie bierze się znikąd, czyli poza osobą niepełnosprawną napiętnowana jest także rodzina. Bardzo często osobom niepełnosprawnym okazywana jest litość i puste współczucie. Postrzegane są one jako osoby, u których pod jedną niepełnosprawnością kryją się inne. Postawy nasze biorą się z obawy przed odmiennością. Boimy się, że niepełnosprawni zachowają się w sposób nieprzewidywalny i nie będziemy wiedzieli jak się zachować. Postawy te wynikają również z wychowywania osób niepełnosprawnych w izolacji, pozbawieniu ich kontaktu ze sprawnymi. Poza tym społeczeństwo widzi w telewizji nieistniejące piękności, zaś osoby niepełnosprawne często odbiegają od tego wizerunku.
Z badań prof. Ostrowskiej wynika, że na przestrzeni dwudziestu lat stosunek Polaków do osób niepełnosprawnych nieco się poprawił. Wzrasta tolerancja, ale dotyczy tylko powierzchownych problemów. Zadziwiające jest to, że od 20 lat nie zwiększyła się grupa osób twierdząca, że ma bezpośredni kontakt z osobami niepełnosprawnymi.

Przeciętny Polak wiedzę o osobach niepełnosprawnych czerpie z mediów. A dowiedział się z nich trzech rzeczy, że mają niskie renty, duże problemy z barierami architektonicznymi oraz, że nie mają pracy.
Polskie media, pokazując niepełnosprawnych, koncentrują się na ich słabościach. Pokazują ich jako ciągle potrzebujących pomocy. Poprzez to wytwarza się i utrwala stereotyp, że osoby niepełnosprawne są tylko biorcami. Media nie eksponują ich sukcesów. Nie pokazują jako osób będących ekspertami w różnych dziedzinach. Istotne byłoby, żeby dziennikarze reprezentujący różne media starali się pokazywać osoby niepełnosprawne w sytuacjach niezwiązanych z niepełnosprawnością. Żeby pokazywali je, kiedy nawiązują bliskie kontakty z innymi. Żeby przedstawiali jako osoby odnoszące sukcesy, a nie tylko porażki. Jednocześnie konieczna jest edukacja dzieci i młodzieży, która pozwoli uchronić tę grupę od powielania złych wzorców.

Na Konferencji swoje wykłady przedstwili:

• Małgorzata Brenek, Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej,
• prof. Antonina Ostrowska, Polska Akademia Nauk,
• Maciej Pacuła, Instytut Dziennikarstwa UW,
• dr hab. Anna Firkowska-Mankiewicz, profesor Akademii Pedagogiki Specjalnej,
• Krystyna Mrugalska, Prezes Zarządu Głównego Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym.

W drugiej części konferencji zaprezentowano materiały filmowe, radiowe i prasowe.

Organizator:
Zarząd Główny Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym,
ul. Głogowa 2B, 02-639 Warszawa, tel. 0*22 848 82 60, 646 03 14, fax 848 61 62,
e-mail: wyzwanie@free.ngo.pl, www.Psouu.or2.pl