Jak odbudować relacje nauczyciel - uczeń i uczniów między sobą?

- Ponad 500 tys. nauczycieli z całej Polski od września wraca do nauki stacjonarnej. Zmagają się z wieloma problemami większymi niż „tylko” luki w wiedzy uczniów. Obecnie największym problemem polskiej szkoły są relacje nauczycieli z uczniami, osłabione przez zdalne nauczanie – twierdzi prezes Fundacji Zwolnieni z Teorii. Wychodząc naprzeciw temu problemowi, organizacja organizuje specjalną grupę, której jednym z celów jest odbudowanie relacji międzyludzkich i publikuje film w mediach społecznościowych, ukazujący esencję problemu.

Prawie rok nauki zdalnej w czasie pandemii koronawirusa zaowocował nie tylko pogorszeniem stanu wiedzy uczniów i gorszymi wynikami na maturach, ale również pogorszeniem dobrostanu młodzieży oraz zwiększeniem poczucia wyobcowania, niezadowolenia, stresu i lęku, co pokazują liczne badania (m.in. CBOS, Magistratu w Szczecinie czy Centrum Edukacji Obywatelskiej 2021). Według badań większość nauczycieli uważa, że odbudowa relacji z uczniami i między uczniami to najważniejszy priorytet ustalony przez szkołę. Pozostaje pytanie, jak to zrobić?

Jak odbudować relacje?

Jednym ze sposobów jest wspólne działanie społeczne w zespole uczniów, ze wsparciem nauczycieli, które nie tylko rozwija indywidualne kompetencje, ale i uczy współpracy. Paula Bruszewska, prezes Fundacji Zwolnieni z Teorii, która od kilku lat organizuje dla młodzieży olimpiadę z działania społecznego i wspiera nauczycieli w rozwoju kompetencji mentorskich, uważa, że w tym roku szczególnie warto zwrócić uwagę na odbudowanie relacji międzyludzkich. Tę opinię potwierdza nauczycielka z Dębicy.

- To, czego nam najbardziej brakowało w czasie pandemii i zamknięcia w domu to nie szybki internet czy sprawny komputer, ale kontakt z drugą osobą. Teraz, kiedy wracamy do budynku szkoły, mamy szansę na spotkanie uczniów i nauczycieli, których nie widzieliśmy długi czas. W swojej pracy będę głównie skupiać się na kontakcie z drugim człowiekiem, budowaniu kompetencji współpracy młodych ludzi, bo to relacje są teraz dla nas najważniejsze – mówi Urszula Deszcz, ekspertka ds. nauczycielskich grupy Nauczyciele Zwolnieni z Teorii.

Jak dodaje specjalistka, nastroje wśród nauczycieli są różne: jedni się obawiają zakażenia, inni cieszą z powrotu do budynku szkoły, a inni nie widzą widma kolejnego lockdownu.

- Jedno jest pewne, nauczyciele mogą sięgnąć po swoją moc sprawczą do poprowadzenia tego roku szkolnego i wyznaczenia sobie celu, który będzie koncentrował się na budowaniu relacji i rozwoju kompetencji miękkich – dodaje Paula Bruszewska ze Zwolnionych z Teorii. – Z badań, które zleciliśmy, wynika, że zachęcona do działania społecznego młodzież działa nie tylko dla otoczenia, ale też dla siebie, gdyż rozwija swoje kompetencje i dba o swój dobrostan psychiczny. To pewnego rodzaju kaftan ochronny na pandemiczne czasy, w których żyjemy. Nauczyciele mogą wesprzeć uczniów w takim działaniu, zachęcając do zorganizowania własnej akcji społecznej, biegu charytatywnego czy webinarów w sieci. Możliwości jest wiele, każdy znajdzie coś dla siebie – mówi Bruszewska.

Takie działanie wspiera nie tylko rozwój kompetencji przyszłości, ale przede wszystkim buduje i podtrzymuje dobre relacje z rówieśnikami i dorosłymi. Nadrabia to, co zaniedbane było podczas zdalnego nauczania. Atmosferę szkoły w czasie nauki zdalnej – wyobcowanie i osamotnienie pokazuje wideo opublikowane w mediach społecznościowych na profilu Zwolnieni z Teorii pt. „Mamy do nadrobienia coś więcej niż materiał”. Jest ono głównym elementem kampanii dotyczącej edukacji zdalnej i powrotu do szkół stworzonej przez Fundację Zwolnieni z Teorii.

Jak zmobilizować młodzież do działania społecznego i grupowej pracy?

Wystarczy zachęcać i wspierać uczniów, ale nie nakazywać. Sposoby na motywowanie uczniów za pomocą metody projektów społecznych można poznać w grupie Nauczyciele Zwolnieni z Teorii, której tegoroczna edycja rusza już 4 października br. Do tej pory z tego innowacyjnego wsparcia w całej Polsce skorzystało 550 nauczycieli ze szkół średnich.

- Podczas szkoleń nauczyciele dowiedzą się m.in. jak działają procesy w grupie oraz jak uważnie słuchać w taki sposób, aby odbudować relacje z uczniami, które osłabiły się podczas lockdownu. Potem tworzymy specjalną grupę wsparcia dla jej uczestników, aby na bieżąco wspierać się i wymieniać informacjami. Dla wielu to początek zachęcania młodzieży do projektów społecznych, a dla niektórych to inspirująca podróż, która trwa już kilka lat – dodaje Urszula Deszcz.

Jak mówią sami nauczyciele, dzięki Zwolnionym z Teorii czują, że mogą być częścią wielkiego projektu uczniów i ich zaangażowania społecznego, które nie kończą się wraz z finałem olimpiady, ale jego efekty widać w dłuższej perspektywie. Podkreślają, że projekt realizowany przez ich uczniów zmienia lokalne otoczenia, ale przede wszystkim ich samych w taki sposób, że czują w sobie moc sprawczą. To w dużej mierze od nauczyciela zależy, w jaki sposób chce się zaangażować w olimpiadę Zwolnieni z Teorii. Może inspirować uczniów do działania, motywować w trakcie realizacji projektu, ale może również pełnić rolę eksperta wśród innych nauczycieli ze swojej szkoły. Każdy nauczyciel należący do grupy Nauczyciele Zwolnieni z Teorii ma bezpłatny dostęp do platformy z materiałami edukacyjnymi oraz szkoleń. Grupa Nauczyciele Zwolnieni z Teorii działa przez cały rok szkolny, by wspierać w realizacji projektów społecznych przez młodzież szkół ponadpodstawowych z całej Polski.

Aby dołączyć do grupy, wystarczy do 4 października wejść na stronę naczyciele.zwolnienizteorii.pl i zostawić do siebie kontakt.

Zwolnieni z Teorii to ogólnopolska olimpiada z projektów społecznych. Powstała w 2014 roku, by dać każdemu młodemu człowiekowi możliwość tworzenia własnych projektów społecznych i nabywania kompetencji przyszłości, takich jak: współpraca, komunikacja czy przywództwo. Olimpiada polega na współpracy uczestników poprzez platformę internetową www.zwolnienizteorii.pl, opartą o nowoczesną metodę nauczania polegającą na tym, że robiąc prawdziwy projekt społeczny, rozwija się praktyczne kompetencje potrzebne w życiu zawodowym.