W urzędzie nie ma windy? Napisz skargę do PFRON. Możesz też złożyć wniosek o zapewnienie dostępności

- Obywatel z niepełnosprawnością wreszcie ma narzędzie, które daje mu gwarancję jego praw obywatelskich. Ci, którzy są dzisiaj w opozycji „wycierają sobie gębę” równością, ale dopiero ta ustawa o zapewnieniu dostępności pokazuje osobom z niepełnosprawnością, że jesteśmy takimi samymi obywatelami i nasze prawa się liczą – powiedział Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Paweł Wdówik podczas konferencji poświęconej nowym przepisom dającym możliwość m.in. skarżenia instytucji za brak dostępności.

Od 6 września 2021 roku zaczynają obowiązywać kolejne przepisy Ustawy z dnia 19 lipca 2019 roku o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Zobowiązuje ona wszystkie podmioty publiczne w Polsce do zapewniania dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami – w tym m.in. osobom z niepełnosprawnością i seniorom. Obywatele otrzymują dostęp do nowych narzędzi egzekwowania swoich praw – informacji, wniosku i skargi na brak dostępności podmiotu publicznego.

Obywatele, a nie ciężar dla budżetu

- Mechanizm skargowy daje osobom z niepełnosprawnością skuteczną metodę egzekwowania swoich praw – powiedział Paweł Wdówik.

Pełnomocnik sam zauważył, że jest jednocześnie członkiem rządu, który wprowadza nowe przepisy, jak i ich beneficjentem jako osoba z niepełnosprawnością. Jego zdaniem, wchodzące w życie przepisy, spowodują radykalną zmianę myślenia o dostępności jako nie czymś dodatkowym, formie przywileju czy nowinki, ale czymś oczywistym.

- Dzięki tym przepisom osoby z niepełnosprawnością przestaną być traktowane jako obciążenie dla budżetu, ale zaczną być traktowane jako poważni obywatele, mający te same prawa – powiedział Pełnomocnik. – Dajemy też ogromną szansę samorządom, by pokazały swoje zaangażowanie i troskę o tę grupę, która do tej pory w wielu obszarach funkcjonuje na granicy wykluczenia.

To nie jest karanie instytucji

O szczegółach wchodzących w życie zmian mówiła też wiceminister funduszy i polityki regionalnej Małgorzata Jarosińska-Jedynak, która była odpowiedzialna za przygotowanie i wdrożenie ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami.

- Nie chodzi o to, by karać instytucje publiczne za to, że nie są dostępne, a osoby z niepełnosprawnością nie mogą załatwiać w nich swoich spraw. Chodzi raczej o to, by pokazać tym instytucjom, jakie mają bariery, co muszą naprawić, i jak zmodyfikować swoje usługi – powiedziała wiceminister.

Jako potencjalne źródło finansowania działań na rzecz dostępności wiceminister wskazała Fundusz Dostępności Banku Gospodarstwa Krajowego, który udziela niskooprocentowanych pożyczek na likwidację barier w budynkach mieszkalnych, ale też tych administrowanych przez instytucje publiczne.

Certyfikaty dla firm

Nowe przepisy nie dotyczą tylko podmiotów publicznych. Również z myślą o firmach prywatnych stworzono pewne rozwiązania służące dostępności.

- Każdy podmiot prywatny, który wprowadzi u siebie dostępność, będzie mógł ubiegać się o certyfikat dostępności. Jesteśmy już w procesie wyboru grup takich osób, które będą tych certyfikacji dokonywać. Podmioty prywatne posiadające certyfikat dostępności będą mieć pięcioprocentową zniżkę we wpłatach na PFRON – wskazała wiceminister Jarosińska-Jedynak.

Małgorzata Jarosińska-Jedynak poinformowała też, że już w przyszłym roku każdy minister w rządzie będzie musiał dokonać przeglądu prawa w swoim obszarze pod kątem dostępności.

Wnioski, skargi i grzywny

Szczegóły wchodzących w życie przepisów przedstawił Krzysztof Michałkiewicz, prezes zarządu PFRON.

- Dzięki tym przepisom można wymagać od podmiotów publicznych dostępności. Ustawa mówi o trzech jej rodzajach: dostępności cyfrowej, o której mówi jeszcze inna ustawa, architektonicznej i dostępności w komunikowaniu się. Te trzy dostępności będą obowiązkowe i będzie można wystąpić z wnioskiem o zapewnienie dostępności – tłumaczył prezes Michałkiewicz.

Jak objaśniał, jeśli instytucja nie spełnia zasad dostępności, możemy złożyć do niej wniosek o zapewnienie dostępności. Potem ma ona 14 dni na wdrożenie udostępnień. Jeżeli nie będzie to możliwe, to instytucja ma do 2 miesięcy na wdrożenie rozwiązania służącego uczynieniu jej bardziej dostępną lub będzie mogła zaproponować alternatywne rozwiązanie – np. pomoc przeszkolonego pracownika.

- Jeśli chodzi o skargę, to składamy ją do prezesa PFRON i możemy ją złożyć w każdym z 16 oddziałów Funduszu. W każdym oddziale są osoby dedykowane postępowaniu skargowemu i to one będą rozpatrywać skargę i jej zasadność – dodał prezes Michałkiewicz.

Zauważył on też, że instytucje, które nie wywiążą się z zapewnienia dostępności, będą mogły być ukarane grzywną, a ta będzie dochodem Funduszu Dostępności.

Więcej informacji

PFRON przygotował dedykowaną dostępności sekcję serwisu internetowego dostepnosc.pfron.org.pl, która zawiera wszystkie przydatne informacje oraz umożliwia złożenie wniosku o zapewnienie dostępności przez PFRON oraz skargi na brak dostępności każdego podmiotu publicznego.

Powstała też infolinia dedykowana tematowi pod numerem 22 581 84 10 nr wew. 4. Infolinię obsługuje TONO Praca z siedzibą w Laskach. Dla osób niesłyszących, na stronie zastosowano usługę tłumacza migowego online.

Obsługa procesu skargowego będzie prowadzona również stacjonarnie dla osób, które preferują taką formę kontaktu, w 16. oddziałach regionalnych PFRON w całym kraju. Informację o braku dostępności PFRON, wniosek o zapewnienie dostępności przez PFRON oraz skargę na brak zapewniania dostępności przez każdy podmiot publiczny można złożyć także poprzez rządowy serwis. 

Szczegóły dotyczące wchodzących w życie przepisów oraz to gdzie, jak i w jakiej formie będzie można składać wnioski i skargi dotyczące dostępności zostaną także umieszczone na stronie PFRON.