24 osoby z autyzmem idą do pracy

24 osoby z autyzmem rozpoczną pracę w stworzonym dla nich pierwszym w Polsce przedsiębiorstwie społecznym, które 16 marca 2007 r. otwarto w Wilczej Górze pod Warszawą. Inicjatorem i budowniczym jest Fundacja Synapsis z Warszawy.

Pracownia Rzeczy Różnych Synapsis

„Pracownię Rzeczy Różnych Synapsis” zbudowano z funduszy Województwa Mazowieckiego, PRFON, ze środków prywatnych, ale przede wszystkim z projektu „Partnerstwo dla Rain Mana”, który finansowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Inicjatywy Wspólnotowej Equal. To jedyny projekt spośród setki w programie Equal, w którym finansowano wzniesienie budynku.
- Długo się nad tym zastanawialiśmy, bo to nie jest typowe dla Europejskiego Funduszu Społecznego, ale po rozważeniu wszystkich za i przeciw, a przede wszystkim wymagań, które trzeba spełnić, żeby stworzyć miejsce pracy dla osób z autyzmem, zdecydowaliśmy się zainwestować w ten ośrodek – mówi Piotr Stronkowski, dyrektor Departamentu Zarządzania EFS w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego. – Uważam, że to jest dobry, innowacyjny projekt. Daje nam okazję przetestowania tego typu inwestycji, bo przypomnę, że Equal to jest jedyny program, który pozwala eksperymentować. Pozwala inwestować w rzeczy niepewne, ale takie, które dają jednak duże szanse na sukces.

od lewej: Maria Jolanta Batycka-Wąsik, wójt gminy Lesznowola, Karolina Cyran-Juraszek, koordynatorka projektu "Partnerstwo dla Rain Mana", Michał Wroniszewski, prezes Fundacji Synapsis

To w zasadzie już jest sukces. Spośród 10 tys. dorosłych osób z autyzmem prawie żadna nie pracuje. Doświadczenia europejskie pokazują zaś, że osoby z autyzmem mogą i chcą pracować, jeśli stworzy im się odpowiednie warunki. Praca wzmacnia ich poczucie własnej wartości i daje im szansę na większą samodzielność. W „Pracowni Rzeczy Różnych” pracę znajdą 24 osoby z autyzmem. Produkcja odbywać się będzie w kilku działających równolegle pracowniach. Jednym z filarów przedsiębiorstwa będą profesjonalne usługi poligraficzne. Są też pracownie: ceramiki, witrażu, rękodzielnicza i stolarska. Tworzone w nich będą małe serie produktów lub jednorazowe egzemplarze, także na konkretne zlecenia firm i klientów indywidualnych. Pracownikami opiekować się będą instruktorzy i trenerzy pracy.

Przedsiębiorstwo społeczne

Na jakiej zasadzie działa przedsiębiorstwo społeczne? Według podawanej przez Synapsis definicji, przedsiębiorstwo społeczne to „instytucja prowadząca działalność gospodarczą, która wyznacza sobie cele ściśle społeczne i która inwestuje wypracowane nadwyżki zależnie od wyznaczonych sobie celów w działalność lub we wspólnotę, zamiast kierować się potrzebą osiągania maksymalnego zysku na rzecz akcjonariuszy lub właścicieli.”
- To jest absolutnie nowy twór, związany z rozwojem ekonomii społecznej – mówi Karolina Cyran-Juraszek, koordynatorka projektu Equal „Partnerstwo dla Rain Mana”. – Nie ma w tej chwili żadnych uwarunkowań prawnych do tworzenia tego typu placówek.
Przedsiębiorstwo prawdopodobnie będzie więc na razie działało przy fundacji jako zakład aktywności zawodowej. Jest ponoć w sferach politycznych wola opracowania formuły tego typu firmy społecznej. Na razie ośrodek ma przez rok zapewnione finansowanie z projektu Equal. Projekt tego typu miejsca powstał w Fundacji Synapsis już dawno temu.
- Ziemię kupowaliśmy w 1990 r. – wspomina Karolina Cyran-Juraszek. – Wiedzieliśmy, że dorosną nam nasze dzieci, a w Polsce nie ma żadnego systemu, który by w jakiś sposób dawał im szansę na zatrudnienie. Myśleliśmy o stworzeniu ośrodka „dom i praca”, troszeczkę obserwowaliśmy to, co się dzieje w Europie Zachodniej, gdzie takie miejsca istnieją. Idea przedsiębiorstwa społecznego powstała, gdy pojawił się EQUAL, który dawał możliwość sfinansowania takiej inicjatywy. No i promował partnerstwo, co jest dla nas też niesłychanie ważne, bo kluczowym partnerem jest u nas gmina Lesznowola. Wystartowaliśmy w konkursie, dostaliśmy dofinansowanie, pieniądze dołożył Urząd Marszałkowski i stało się. Zbudowaliśmy.
Budowa trwała niecały rok. Jak w wielu projektach Inicjatywy Wspólnotowej Equal były opóźnienia, w pewnym momencie wstrzymano nawet prace. Budowę udało się jednak doprowadzić do szczęśliwego końca. W stanie surowym jest już również drugi budynek – mieszkalny dla sześciu pracowników przedsiębiorstwa. W planach jest kolejny – dla kolejnej szóstki. Część pracujących będzie więc mieszkać na miejscu, inni będą co dzień dowożeni do pracy.

od lewej: Piotr Stronkowski, dyrektor Departamentu Zarządzania EFS w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego, Marek Balicki, wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Mazowieckiego, poseł Arkadiusz Rybicki, przewodniczący Parlamentarnej Grupy ds. Autyzmu, Michał Wroniszewski

Przykład dla innych

Przykład takiego przedsiębiorstwa może pomóc innym. – To jest taki model. Stworzony także po to, żeby różne stowarzyszenia, a ponad 40 jest zrzeszonych w Porozumieniu Autyzm-Polska, korzystały z niego i podążały tą utartą drogą – mówi Michał Wroniszewski, prezes Fundacji Synapsis. – Taka jest nasza filozofia, żeby wspomagać i współpracować na szerszym forum wielu organizacji.
Jak jednak zbudować taki ośrodek bez pieniędzy z Inicjatywy Wspólnotowej Equal, której kolejnej edycji już nie będzie? – Nie będę ukrywał, że kwestia budowy inwestycji z Europejskiego Funduszu Społecznego to jest trudna sprawa – mówi Piotr Stronkowski. – Equala już nie będzie. W przyszłym roku się kończy i będzie zamykany. W nowym, olbrzymim programie, finansowanym z EFS, Programie Operacyjnym Kapitał Ludzki, będzie możliwość finansowania pewnych infrastrukturalnych działań, natomiast będą to działania bardziej towarzyszące niż takie jak w Wilczej Górze. Zawsze można wtedy jednak szukać pewnego montażu, czyli łączyć środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego z EFS.
Piotr Stronkowski jest bardzo zadowolony, że w „Partnerstwie dla Rain Mana” udało się połączyć środki finansowe, pochodzące z wielu miejsc. – To jest szansa na to, żeby dzięki środkom europejskim mobilizować też pieniądze z innych sektorów do inwestowania w coś, co przyczynia się do rozwoju i poprawy warunków życia ludzi – uważa.


Miejsce pracy czeka

Udane wykorzystanie funduszy może też pomóc lepiej zrozumieć trzeci sektor rządzącym. – Myślę, że publiczne środki powinny być w większym stopniu przekazywane organizacjom pozarządowym. One lepiej je zagospodarowują, są jakby bliżej ciała – przyznał obecny na otwarciu przedsiębiorstwa Arkadiusz Rybicki, poseł RP, przewodniczący Parlamentarnej Grupy ds. Autyzmu. – Ale taka inicjatywa będzie wymagała dużego wsparcia ze strony opinii publicznej, instytucji rządowych i samorządowych.

Więcej: partnerstwo-synapsis.pl

Foto: Tomasz Przybyszewski

***

Artykuł powstał w ramach projektu "Integracja - Praca. Wydawnicza kampania informacyjno-promocyjna"
współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich.