Raport Fundacji Aktywizacja: najważniejsze w pracy są relacje

Jak wynika z najnowszego badania satysfakcji z pracy i jej oddziaływania na życie społeczne osób z niepełnosprawnościami przeprowadzonego przez Fundację Aktywizacja osoby z niepełnosprawnościami najwyżej w miejscu pracy oceniają relacje (4,41 w skali 1-5), a najniżej możliwość podnoszenia kompetencji, autonomii i awansu (2,76 w skali 1-5). Badanie pokazuje widoczne różnice w ocenie satysfakcji z pracy osób z niepełnosprawnościami pomiędzy rynkiem otwartym  a chronionym. Z czego wynikają te różnice w ocenie? Jaki wpływ ma pandemia koronawirusa na satysfakcję z pracy osób z niepełnosprawnościami?

Barometr skutecznej aktywizacji jest ogólnopolskim badaniem realizowanym przez Fundację Aktywizacja, w którym poza obiektywnymi parametrami zatrudnienia (wysokość wynagrodzenia, stabilność zatrudnienia, rodzaj umowy itp.) osoby z niepełnosprawnościami pytane są o ocenę poszczególnych obszarów zatrudnienia, zarówno tych twardych, jak wynagrodzenie, dostęp do urlopu, BHP, narażenia na ryzyka dla zdrowia, jak i miękkich – satysfakcję z zatrudnienia, relacje w pracy oraz wpływ pracy na ich życie i aktywność społeczną. 

Zadowolenie z pracy

Jak wynika z najnowszego badania przeprowadzonego przez Fundację Aktywizacja osoby z niepełnosprawnościami są stosunkowo zadowolone z pracy, którą wykonują i większość z nich nie planuje zmiany zatrudnienia. Na tę ogólną ocenę i zadowolenia z pracy nie wpływa w widoczny sposób kwestia niskich zarobków i dość ograniczonych możliwości rozwoju. 

Badanie pokazuje, że czynnik finansowy nie jest główną determinantą oceny jakości swojego zatrudnienia wśród pracowników z niepełnosprawnościami, a są nią relacje w miejscu pracy i pozytywna atmosfera.

- Myślę, że atmosfera jest w pracy najważniejsza. Wolę pracować w firmie, w której bym zarabiała mniej, a atmosfera jest świetna, niż w takiej, gdzie wynagrodzenie jest wysokie, a ludzie nie empatyczni. Uważam, że w mojej pracy atmosfera jest dobra, pomimo pracy zdalnej – mówi Pani Agata, klientka Oddziału Fundacji Aktywizacja w Bydgoszczy.

Osoby z niepełnosprawnościami biorące udział w badaniu najwyżej w obszarze relacji w miejscu pracy oceniają relacje z przełożonymi – 4,47, najniżej natomiast z klientami – 4,35. Relacje ze współpracownikami uzyskały średnią ocenę 4,41.

Różnica między rynkiem otwartym i chronionym

W badaniu wyraźnie uwydatniła się różnica w ocenie satysfakcji z pracy osób z niepełnosprawnościami pomiędzy rynkiem otwartym a chronionym. Różnica ta widoczna jest m.in. w ocenie poczucia stabilności zatrudnienia, gdzie wśród osób pracujących na otwartym rynku pracy 6 na 10 osób nie ma obaw o utratę zatrudnienia.

- Praca zmieniła w moim życiu wszystko.  No… prawie wszystko:) Praca dała mi bardzo dużą stabilność i bezpieczeństwo. Mieszkam w mieście, w którym trudno o zatrudnienie, a stałej pracy poszukiwałam przez dwa lata. W tym czasie podejmowałam się umów zleceń, pracowałam na pół etatu, ale żadne tych z zajęć nie dawało mi perspektywy dłuższego zatrudnienia –  mówi Pani Ewa, 58 lat, województwo kujawsko-pomorskie, klientka Oddziału Fundacji Aktywizacja w Bydgoszczy.

Otwarty rynek pracy wypada lepiej również w aspekcie wynagrodzeń. Tylko w grupie osób zatrudnionych na otwartym rynku pracy znalazły się wskazania wynagrodzeń powyżej 2500 zł netto miesięcznie. Pracodawcy rynku otwartego oferują pracownikom lepsze możliwości rozwoju i awansu. Osoby z niepełnosprawnością zatrudnione na otwartym rynku pracy 10 razy częściej niż osoby z rynku chronionego wskazują także, że mogą samodzielnie decydować o sposobie wykonywania pracy. Biorący udział w badaniu pracownicy rynku otwartego dokonali też wyższej oceny swojego miejsca pracy pod względem oddziaływania pracy na ich życie społeczne. Według ankietowanych pracodawcy z rynku otwartego częściej oferują pracownikom z niepełnosprawnościami działania ukierunkowane na rozwój ich kompetencji. 

Wpływ pandemii

Jaki wpływ na ocenę satysfakcji z pracy osób z niepełnosprawnościami miała pandemia koronawirusa? Jak wynika z badania, w okresie styczeń 2020 r. – luty 2021 r. poziom satysfakcji z pracy osób z niepełnosprawnościami wyraźnie spadał w miesiącach, w których w wyniku pandemii koronawirusa wprowadzono znaczne ograniczenia w wielu sektorach gospodarki. Średnia ocena stabilności zatrudnienia w badanym okresie wyniosła 3,62. Wyraźna zmiana oceny poczucia stabilności widoczna jest w dwóch miesiącach – w maju 2020 oraz w listopadzie 2020 r. –  w miesiąc po pierwszym lockdownie oraz w okresie drugiego zamknięcia.

Wyniki badania przeprowadzonego przez Fundację Aktywizacja korelują z badaniami ogólnopolskimi, które pokazują, że w okresie pandemii znaczna część społeczeństwa doświadczyła znacznego obniżenia samopoczucia oraz pogorszenia kondycji psychicznej.