Powrót 7-godzinnego dnia pracy

Senatorzy zasiadający w Komisji Ustawodawczej jednogłośnie zadecydowali o przywróceniu siedmiogodzinnego dnia pracy osób z niepełnosprawnością w stopniu umiarkowanym i znacznym, z możliwością wydłużenia tego czasu na wniosek pracownika. 4 marca 2014 r. senacka Komisja Ustawodawcza rozpatrzyła wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 13 czerwca 2013 r. Stworzony przez Senat projekt ustawy w tej sprawie trafi następnie do Sejmu.

Do końca 2011 roku obowiązywała reguła, zgodnie z którą czas pracy osoby ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Od tej reguły można było odstąpić (czyli w praktyce wydłużyć czas do 8 godzin dziennie) jedynie wtedy, gdy, na wniosek pracownika, jego lekarz prowadzący wyraził na to zgodę.

Od 2012 roku wprowadzono odwrotną zasadę, tzn. pracownik ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mógł postarać się o skrócenie czasu pracy do 7 godzin na dobę, na co również potrzebna była zgoda jego lekarza. Zgodnie z nowym przepisem od decyzji lekarza (pozytywnej bądź odmownej) nie można się było odwołać. Właśnie ten przepis został zaskarżony do Trybunału Konstytucyjnego.

Senat chce przywrócenia 7-godzinnego dnia pracy, zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, fot. www.sxc.hu

Nie wszyscy mogą pracować 8 godzin

Ustawa trafiła tam ze względu na sprzeczność z konstytucyjną zasadą sprawiedliwości społecznej (art. 2) oraz zasadą przyzwoitej legislacji, tzn. przepis uzależnia skrócenie czasu pracy od zaświadczenia lekarskiego, ale nie określa trybu wydawania tych zaświadczeń ani środków ich zaskarżania bądź odmowy ich wydania. Trybunał orzekł, że art. 15 ust. 2 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej i zatrudnianiu osób niepełnosprawnych jest niezgodny z art. 2 w związku z art. 69 konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny nie zgodził się, że wszystkie osoby z umiarkowaną lub znaczną niepełnosprawnością mogą pracować tyle samo czasu co osoby pełnosprawne lub z lekkim stopniem niepełnosprawności bez szkody dla swojego zdrowia. Trybunał przypomniał także, że znaczny i umiarkowany stopień niepełnosprawności wiąże się z poważnymi uszkodzeniami organizmu i często oznacza konieczność zapewnienia takiej osobie opieki.

Odwoła się także pracodawca

Zgodnie z tym tokiem rozumowania Trybunał założył również, że osoby z tak znacznym uszczerbkiem na zdrowiu muszą włożyć więcej wysiłku w wykonywanie tej samej pracy, co osoby pełnosprawne i szybciej się męczą, a także potrzebują więcej czasu na codzienne czynności i dbanie o zdrowie. Ta znacząca zmiana obowiązującego od kilkudziesięciu lat prawa została przy tym wprowadzona bez istotnej zmiany okoliczności. Nadrzędną wartością konstytucyjną, na którą powołał się Trybunał, jest ochrona zdrowia pracowników z niepełnosprawnością.

Wykonanie wyroku powinno polegać na przywróceniu przepisów w tychczasowym brzmieniu. Jednocześnie ma zostać uregulowany tryb wydawania zaświadczeń i wprowadzona możliwość odwołania się od nich, także przez pracodawcę. Pracodawcy mają też zyskać możliwość występowania o wydłużenie dnia pracy swojego pracownika, jeżeli uznają, że jego stan zdrowia się polepszył.

Senat przygotuje teraz nowy projekt ustawy, która będzie wypełniać postanowienia wyroku Trybunału. Projekt ustawy trafi następnie do Sejmu. Obecnie obowiązujący przepis utraci ważność 9 lipca 2014 roku.