Ankieta SWPS pomoże zwiększyć skuteczność aktywizacji zawodowej

Osoby niepełnosprawne często oczekują od doradców kariery zupełnie innej pomocy niż ta, która jest im oferowana. Aby skuteczniej wspierać je w powrocie na rynek pracy, potrzeba personalizacji usług. Umożliwić to ma ankieta opracowana w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej.

Stworzony przez psychologa z SWPS „Kwestionariusz radzenia sobie ze stratą sprawności” składa się z 27 stwierdzeń, które mogą mieć praktyczne zastosowanie w praktyce doradców zawodowych, pośredników pracy i coachów kariery. Gotowe narzędzie pozwala określić stan psychiczny osoby niepełnosprawnej i dopasować do niego metody pomocy. W kwestionariuszu ankietowani określają swój stan psychiczny, np. podając, jak bardzo czują się izolowani od świata, jak często są zdenerwowani, jak często podejmują wysiłek i czy realizują swoje cele.

– Określenie stanu psychicznego osoby szukającej porad zawodowych jest niesamowicie ważne. Usługi doradztwa personalnego, w szczególności dla osób niepełnosprawnych, powinny być dopasowane do tego, w jakiej fazie korzystające z nich osoby znajdują się w danym momencie – mówi dr Paweł Wolski, autor badania.

(Nie)klasyczne wsparcie

Badania dowiodły, że osoby z niepełnosprawnością są najbardziej zainteresowani długofalowym doradztwem w zakresie planowania kariery, uczestniczeniem w grupach wsparcia, warsztatach i szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe. – Niepełnosprawni zmagający się ze swoim nowym stanem lub będący w depresji przychodzą do biur pośrednictwa pracy, szukając wsparcia, a niekoniecznie z zamiarem podjęcia pracy od razu. Niestety, punkty doradztwa zawodowego często nie określają aktualnego stanu psychicznego klienta, a tylko oceniają jego osobowość. Klasyczne poradnictwo w przypadku osób niepełnosprawnych nie wchodzi w grę; co więcej, błędnie prowadzone jest marnotrawieniem czasu i pieniędzy urzędów na nieskuteczną pomoc – komentuje dr Paweł Wolski.

Analiza wyników pokazuje, że skuteczność porad w zakresie kariery zawodowej w dużym stopniu zależy od określenia fazy radzenia sobie z utratą sprawności oraz odpowiedniego dobrania usług doradczych. Na potrzeby badania wyodrębniono trzy fazy radzenia sobie ze zmianą swojej sprawności: zmaganie się, depresja oraz akceptacja.

– W urzędach pracy brakuje psychologów, którzy wsparliby osoby z niepełnosprawnością. Opracowane narzędzie daje możliwość określenia jakie usługi mogą im teraz pomóc. Czasem jest to tylko chęć zorientowania się w ofertach pracy i określenie swojej pozycji na rynku pracy – dodaje dr Paweł Wolski.

Badanie, powstałe w ramach pracy doktorskiej w SWPS pod opieką naukową prof. Anny Brzezińskiej, zostało przeprowadzone wśród 394 osób niepełnosprawnych z powszechnymi, rzadkimi i sprzężonymi (dwoma lub więcej) niepełnosprawnościami. Pytania w ankiecie zawarte zostały w 9 kwestionariuszach. Badano kobiety i mężczyzn z całej Polski w wieku od 18 do 57 lat, dzieląc ich na grupy pod względem wieku, rodzaju i okresu posiadanej niepełnosprawności.