Czy osoby głuche dokonają samospisu w spisie powszechnym?

Polski Związek Głuchych zwraca uwagę, że ustawa ws. Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021 nie uwzględnia potrzeb osób głuchych, posługujących się polskim językiem migowym (PJM). Na tę chwilę nie ma informacji o narzędziach, które pozwoliłyby tym osobom wziąć udział w spisie, ale też mieć dostęp do materiałów informacyjnych.

Szereg pytań w tej sprawie zadał Krzysztof Kotyniewicz, prezes Polskiego Związku Głuchych (PZG) podczas posiedzenia senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej 4 marca. 

Samospis niedostępny?

- Osób głuchych, które posługują się PJM jest ok. 50-90 tys. Dla nich języki polski jest językiem obcym. One nie będą mogły dokonać samospisu – mówił Krzysztof Kotyniewicz.

Podkreślił, że w art. 15 ustawy o Narodowym Spisie Powszechnym, jest informacja, że jeśli ktoś, np. ze względu na stan zdrowia nie będzie mógł dokonać samospisu, może zadzwonić na infolinię. 

- Jednak osoba głucha nie będzie mogła skontaktować się poprzez infolinię. Proponuję wideoinfolinię z tłumaczem PJM. Ma też powstać aplikacja, jeśli powstanie ona tylko w języku polskim, nadal będzie niedostępna dla osób głuchych – mówił Krzysztof Kotyniewicz. – Generalnie szacuje się, że nawet do 400 tys. os. może wynosić liczba osób komunikujących się w języku migowym, która może mieć problem z dokonaniem samospisu – dodał.

Inne działania dostępnościowe

Podkreślił, że wszystkie dokumenty spisowe powinny zostać przetłumaczone na PJM, gdyż to ułatwiłoby samospis osobom głuchym. Pytał także, czy w budżecie spisu przewidziane są koszty na tłumaczy PJM i czy są oni certyfikowani. Jeszcze innym problemem jest dostępność kampanii informacyjnej w mediach dotyczącej spisu dla osób głuchych.

- W budżecie brakuje też środków na działania dostępnościowe dla osób z innymi niepełnosprawnościami, są też przecież np. osoby z niepełnosprawnością intelektualną, mamy przecież obowiązujące ustawy o dostępności – zwrócił uwagę prezes PZG. – Przy okazji spisu można by też sprawdzić, ile dokładnie osób w Polsce komunikuje się w PJM.

Dobra wola

- Będziemy bardzo się starać, aby żadne grupy osób z niepełnosprawnościami nie były wykluczone z działań spisowych – zapewnił na posiedzeniu senackiej komisji Dominik Rozkrut, prezes GUS. – Wszelkie uwagi weźmiemy pod uwagę, z naszej strony jest najlepsza wola – dodał.

Podkreślił, że GUS za szczególny punkt honoru bierze sobie, aby w tym spisie dostarczyć jak najszersze informacje związane z tematyką niepełnosprawności, przyznając, że dotychczas te informacje są rozproszone.

- Sprawdzę, czy technicznie będzie to możliwe, by aplikacja była w PJM. Tłumacze PJM spełniają wymogi ustawy o dostępności, ale trudno mi powiedzieć, czy są certyfikowani. Wewnętrznie szkolimy całą kadrę, także rachmistrzów. Założenie jest takie, że wszystkie materiały kampanii informacyjnej o spisie będą także w PJM. Postaramy się także uzyskać informacje, ile osób posługuje się PJM – zapewniał prezes GUS.

Jeszcze wcześniej z podobnymi postulatami PZG wystąpiło do sejmowej Komisji Finansów Publicznych. Nasza redakcja zadała również podobne pytania w biurze prasowym GUS – czekamy na odpowiedzi. 

2 lutego 2021 roku rząd przyjął projekt noweli ustawy o Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań 2021 r. Rozpocznie się on 1 kwietnia 2021 r., a zakończy 30 września 2021 r.