OSZCZĘDNIK finansowy – ulgi dla osób niepełnosprawnych

Jak można godnie żyć za te kilkaset złotych renty? To pytanie - pełne rozczarowania i jednocześnie nadziei zadają najczęściej doradcom z Centrum Integracja w Warszawie i Krakowie osoby niepełnosprawne, które jeszcze uczą się lub mają kłopoty z podjęciem pracy zarobkowej. Staramy się na nie odpowiadać w kolejnych publikowanych na naszych łamach poradnikach. Znajdziecie w nich informacje m.in. o gwarantowanych prawnie w całym kraju, jak i lokalnie ulgach finansowych oraz o uprawnieniach osób niepełnosprawnych. W niniejszym przekazujemy wskazówki, które mogą ułatwić codzienne zmagania z domowym budżetem.

1. ARCHITEKTURA I KOMUNIKACJA - LIKWIDUJEMY BARIERY DOMOWE

Osoby niepełnosprawne mogą ubiegać się o dofinansowanie zakupu urządzeń ułatwiających komunikowanie się oraz do sprzętów i prac przystosowujących ich mieszkania, domy i najbliższe otoczenie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności. Niestety, nie istnieje żaden ogólny spis przedmiotów czy usług, które można by w tym wypadku określić jako „dostosowujące".

Przyjmuje się zatem ogólną zasadę, że powinny one mieć związek z rodzajem niepełnosprawności. I tak np. osoba na wózku może otrzymać dofinansowanie do budowy podjazdu prowadzącego do jej domu lub montażu w łazience krzesełka, które pozwoli jej na swobodne korzystanie z wanny, a osoba niesłysząca może ubiegać się o częściowe pokrycie kosztów dzwonka świetlnego lub faksu.

Wnioski o dofinansowanie przyjmują Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie (PCPR) właściwe dla miejsca zamieszkania wnioskodawcy - lista adresowa ośrodków. Choć każdy powiat rozpatruje podania indywidualnie, a decyzje podejmowane są komisyjnie, brak jednoznacznych przepisów sprawia, że wniosek o dofinansowanie zakupu tego samego rodzaju urządzenia może być w jednym rejonie Polski załatwiony pozytywnie, a gdzie indziej odmownie.

KIEDY I JAKIE DOKUMENTY NALEŻY ZŁOŻYĆ, ABY OTRZYMAĆ DOFINANSOWANIE?

Zgodnie z odpowiednim rozporządzeniem wnioski o dofinansowanie do likwidacji barier architektonicznych można składać przez cały rok. W praktyce jednak, PCPR ustalają własne terminy - konieczne jest zatem zasięgnięcie informacji w konkretnym powiecie.

Układ formularza również ustala indywidualnie PCPR. Dokumenty, które należy dołączyć do wniosku, to:

• kopia orzeczenia o stopniu niepełnosprawności osoby składającej wniosek lub osób wspólnie z nią mieszkających
• udokumentowana podstawa prawna zameldowania w lokalu, w którym mają nastąpić prace
• oświadczenie o dochodach wnioskodawcy i osób wspólnie z nim mieszkających
• projekt i kosztorys wstępny planowanych prac lub zakupów
• w przypadku budowy podjazdu lub pochylni może być jeszcze potrzebna zgoda właściciela lokalu, np. spółdzielni mieszkaniowej, na zrealizowanie takiej inwestycji.

UWAGA! Dofinansowanie do likwidacji barier architektonicznych i komunikacyjnych można otrzymać raz na 3 lata!

UWAGA! Nie rozpoczynaj prac ani nie kupuj urządzeń, zanim nie otrzymasz decyzji w sprawie dofinansowania. PCPR nie zwraca bowiem kosztów poniesionych przed zawarciem z nim odpowiedniej umowy!

UWAGA! PCPR nie pokrywa 100 proc. kosztów zakupu urządzenia lub prac remontowych! Dofinansowanie nie może przekroczyć 15-krotnego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Przeciętne wynagrodzenie ustalane jest co kwartał przez Główny Urząd Statystyczny - www.stat.gov.pl.

2. WÓZKI, LASKI, MATERACE...

Każdej osobie niepełnosprawnej, objętej powszechnym ubezpieczeniem społecznym, przysługuje prawo do bezpłatnego - bądź za odpowiednią dopłatą własną - zaopatrzenia
w sprzęt ortopedyczny i tzw. środki pomocnicze, m.in. aparaty ortopedyczne, laski, kule, wózki, materace przeciwodleżynowe, sprzęt stomijny, cewniki, okulary, inhalatory lub pieluchy

CO TRZEBA ZROBIĆ, ABY NFZ ZREFUNDOWAŁ ZAKUP SPRZĘTU LUB ŚRODKA POMOCNICZEGO?

1. Najpierw należy uzyskać tzw. zlecenie zaopatrzenia w dany przedmiot lub środek od uprawnionego lekarza, który nie musi podlegać temu oddziałowi NFZ, gdzie będzie realizowane zlecenie.
2. Następnie należy potwierdzić zlecenie w oddziale NFZ.
3. Na końcu można zrealizować zlecenie u producenta lub w sklepie, który ma podpisaną umowę właśnie z naszym oddziałem NFZ.

Jeśli sprzęt lub środek zostanie zakupiony w innym miejscu, NFZ nie odda nam pieniędzy wydanych na zakup! Nie zwróci także kosztów, jeśli przedmioty najpierw nabędziemy, a później będziemy starali się o refundację.

W sytuacji, gdy określony przedmiot lub środek nie jest refundowany przez NFZ, lub gdy osoba niepełnosprawna ma kłopoty w sfinansowaniu udziału własnego - może zgłosić się do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie. O przyznaniu przez PCPR dofinansowania decyduje jednak głównie kryterium dochodowe.

W przypadku osoby samotnej jej średni dochód z ostatnich 3 miesięcy przed złożeniem wniosku nie może przekraczać 65 proc. przeciętnego wynagrodzenia, a gdy osoba niepełnosprawna mieszka wspólnie z rodziną - dochód na jednego jej członka nie może być większy niż 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia.

SPRZĘTY REFUNDOWANE Pełen wykaz wyrobów medycznych podlegających całkowitej lub częściowej refundacji przez NFZ określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 grudnia 2004 r. - tekst dokumentu.

Określa on również, jak często można kupować taki sprzęt i do jakiej wysokości NFZ zrefunduje zakup
- szczegółowe informacje dostępne są w Wojewódzkich Oddziałach NFZ
- baza adresów na: www.nfz.gov.pl.
 
JAKIE DOKUMENTY NALEŻY ZŁOŻYĆ W PCPR, ABY OTRZYMAĆ DOFINANSOWANIE?

- wniosek
- kserokopię orzeczenia o niepełnosprawności
- oświadczenie o dochodach z zakładu pracy lub odcinek renty
- kserokopię zlecenia od lekarza
- numer NIP
- fakturę pro forma lub inny dokument poświadczający zakup - potwierdza on cenę danego sprzętu lub środka.

UWAGA! Podobnie jak NFZ, także i PCPR nie zwróci nam pieniędzy po dokonaniu zakupu bez przyznania dofinansowania. Gwarancją zwrotu jest pozytywna decyzja PCPR na nasz wniosek. Ponieważ procedura może potrwać nawet kilka miesięcy, warto złożyć odpowiednie dokumenty z dużym wyprzedzeniem.

JAKIEJ WYSOKOŚCI DOFINANSOWANIE MOŻE PRZYZNAĆ PCPR?

Do 100 proc. kosztów udziału własnego osoby niepełnosprawnej w limicie ceny -jeśli taki udział jest wymagany, oraz do 150 proc. kwoty limitu na dany sprzęt, jaki został wyznaczony przez NFZ, jeżeli cena zakupu jest wyższa niż ustalony limit.

3. TANIE GADANIE?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami żadna z firm telekomunikacyjnych - czy to telefonii stacjonarnej, czy komórkowej - nie jest zobligowana prawnie do wprowadzenia ulg w opłatach dla osób niepełnosprawnych. Przyznanie tego rodzaju przywilejów zależy jedynie od zarządów firm.

W korzystnej sytuacji znajdują się np. niektórzy niepełnosprawni abonenci Telekomunikacji Polskiej SA.
50 proc. rabatu na podłączenie oraz w opłatach za abonament w planie TP standardowym, socjalnym i planie sekundowym TP dom przysługuje osobom, które ukończyły 16. rok życia i mają orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności w związku z chorobą wzroku, oraz osobom ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności w związku z zaburzeniami głosu, mowy i chorobami słuchu.

Dokumentem, na podstawie którego TP SA przyznaje rabat, jest orzeczenie o niepełnosprawności zawierające symbole schorzeń - 04-O - oczy oraz 03-L - mowa, słuch. Jeśli osoba niepełnosprawna nie ma orzeczenia lub ma inny dokument niezawierający tych oznaczeń, musi postarać się o nowe orzeczenie w Powiatowym lub Wojewódzkim Zespole ds. Orzekania o Niepełnosprawności.

Wyjątkowo traktowane są osoby, które nabyły prawo do rabatu wcześniej - na podstawie Rozporządzenia Ministra Łączności z dn. 21 października 1996 r. w sprawie określenia zakresu dostępu osób niepełnosprawnych do świadczonych usług pocztowych lub telekomunikacyjnych o charakterze powszechnym. Jeśli mają one orzeczenie stałe, ulga przysługuje bez konieczności wyrabiania nowego orzeczenia, a osobom z orzeczeniem czasowym, rabat przysługuje na czas w nim określony.

UWAGA! Rabat w Telekomunikacji Polskiej SA może uzyskać także opiekun prawny osoby niepełnosprawnej, pod warunkiem że jest na stałe lub czasowo zameldowany wraz z nią we wspólnym mieszkaniu lub budynku.

TANIE SERFOWANIE?

Internet zdobywa w naszym kraju coraz więcej użytkowników. Jednak żaden z operatorów udostępniających usługi internetowe, poza obowiązującymi promocjami, nie wprowadził specjalnych rabatów dla internautów niepełnosprawnych!

Informacji o promocjach w sieciach telefonicznych udzielają:

TELEKOMUNIKACJA POLSKA SA oraz ORANGE
www.tp.pl, infolinia - „błękitna linia" 93 93

NETIA - www.netia.pl, infolinia - z sieci Netia: *88,
z telefonów stacjonarnych - 0801 802 803,
z telefonów komórkowych - 22 711 87 87

DIALOG - www.dialog.pl;
infolinia - z telefonów stacjonarnych: 0801 700 700,
z telefonów komórkowych - 71 791 01 01

SFERIA - przenośna telefonia stacjonarna
www.sferia.pl; infolinia: 0801 130 160

PLUS GSM www.plusgsm.pl; infolinia - z telefonów Plusa: 26 01, z telefonów stacjonarnych: 0-prefix-601 102 601,
z telefonów komórkowych: 601 102 601

ERA GSM - www.era.pl; infolinia - 0801 202 602

HEYAH - www.heyah.pl; infolinia -0801 222 111

4. SŁUCHANIE I OGLĄDANIE ZA DARMO

Niektóre osoby niepełnosprawne mają także możliwość całkowitego zwolnienia z opłat abonamentowych za korzystanie z odbiorników radiowych i telewizyjnych. Do „szczęśliwców" należą ci, którzy:

• ukończyli 75 lat
• mają dawną I grupę inwalidzką lub są uznani według nowego orzecznictwa ZUS za całkowicie niezdolnych do pracy i samodzielnej egzystencji
• mają orzeczenie z Powiatowego lub Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności o znacznym stopniu niepełnosprawności
• są uznani za trwale lub okresowo całkowicie niezdolnych do pracy w gospodarstwie rolnym i dodatkowo przysługuje im dodatek pielęgnacyjny
• otrzymują świadczenia pielęgnacyjne lub rentę socjalną ZUS (lub innego organu emerytalno-rentowego)
• nie słyszą, stwierdzono u nich całkowitą głuchotę lub obustronne upośledzenie słuchu
• niedowidzą, u których ostrość wzroku nie przekracza 15 proc.
• inwalidzi wojenni i wojskowi
• kombatanci oraz niektóre osoby będące ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, a ponadto wdowy i wdowcy po kombatantach, pod warunkiem że sami są emerytami lub rencistami.

UWAGA! Formalności związane ze zwolnieniem od opłat za abonament RTV załatwiamy w urzędzie pocztowym właściwym dla miejsca zamieszkania. To właśnie tam musimy przedstawić odpowiedni dokument poświadczający prawo do tego przywileju.

UWAGA! Od maja 2005 roku zwolnienie od opłat za radio i telewizję nie dotyczy tych osób, które choć należą do wymienionych wyżej grup, to mieszkają we wspólnym gospodarstwie domowym z co najmniej dwiema osobami, które ukończyły 26 lat i nie spełniają takich warunków. Urzędy pocztowe proszą o wypełnienie specjalnego oświadczenia w tej sprawie.

5. ...BO LISTONOSZ JEDZIE

Osoby z uszkodzeniami narządów ruchu, które poruszają się na wózku inwalidzkim oraz niewidome lub ociemniałe mogą liczyć na udogodnienia związane z usługami Poczty Polskiej SA. Chodzi m.in. o bezpłatne doręczanie listów, paczek i przekazów bezpośrednio do domu. Listonosz powinien również przyjąć od osoby niepełnosprawnej prawidłowo opłaconą przesyłkę, pod warunkiem że nie jest ona rejestrowana - np. nie może to być list polecony. Zapotrzebowanie na usługę zgłasza się w urzędzie pocztowym właściwym dla miejsca zamieszkania lub u doręczyciela, który obsługuje rejon.

Informacje na temat aktualnych promocji Poczty Polskiej SA - www.pocztapolska.pl, infolinia - 0801 333 444

POCZTA DLA NIEWIDOMYCH

Polskie prawo pocztowe przewiduje dla osób z tą formą niepełnosprawności kilka dodatkowych przywilejów - chodzi m.in. o całkowite zwolnienie z opłat przesyłek nadanych przez osobę niewidzącą, a adresowanych do innej osoby niewidzącej, biblioteki lub organizacji, które działają na rzecz osób z takim rodzajem niepełnosprawności oraz przesyłek adresowanych przez wspomniane instytucje do osób niewidzących. Więcej informacji na temat szczegółowych ulg finansowych dla osób z uszkodzonym narządem wzroku dostępnych jest na stronie internetowej Polskiego Związku Niewidomych - www.pzn.org.pl.

6. KOMPUTER DLA HOMERA

Pod taką właśnie nazwą PFRON realizuje od 2003 roku program, którego celem jest wsparcie finansowe osób niewidomych i niedowidzących w zakupie nowoczesnego, podstawowego oraz specjalistycznego sprzętu komputerowego i elektronicznego wraz z odpowiednim oprzyrządowaniem i oprogramowaniem, urządzeń brajlowskich i lektorskich oraz szkoleń komputerowych w zakresie podstawowej obsługi programu czy sprzętu.

Dzięki takiej pomocy mają oni możliwości zatrudnienia, nauki i zdobywania umiejętności pozwalających na usamodzielnienie się. Wnioski o dofinansowanie należy składać w siedzibie oddziału PFRON, właściwego dla miejsca zamieszkania osoby składającej podanie. Przyjmowane są one zazwyczaj w I kwartale każdego roku.

KTO MOŻE WZIĄĆ UDZIAŁ W PROGRAMIE?

Beneficjentami projektu Komputer dla Homera mogą być zarówno osoby pełnoletnie, w wieku aktywności zawodowej, jak i dzieci i młodzież do 18 lat. Muszą jednak spełniać następujące wymagania:

• mieć aktualne orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności z powodu dysfunkcji narządu wzroku. Jeśli w dokumencie nie ma podanej przyczyny niepełnosprawności, konieczne jest potwierdzenie określonego schorzenia przez lekarza prowadzącego.
• młodzi ludzie muszą uczyć się, studiować lub pracować zarobkowo, albo mieć dokument o zarejestrowaniu się w urzędzie pracy jako bezrobotni bądź poszukujący pracy.

UWAGA! Ze środków przyznawanych w ramach programu można korzystać raz na 5 lat. W uzasadnionych przypadkach - np. całkowitego zniszczenia sprzętu - pełnomocnicy PFRON mogą jednak skrócić ten okres.

7. WSPARCIE DLA ŻAKOW…

Na początku roku akademickiego 2004/2005 zostało przywrócone specjalne stypendium dla niepełnosprawnych studentów mających odpowiednie orzeczenie. Dodatkowo mogą oni otrzymać stypendium socjalne, naukowe, mieszkaniowe, na wyżywienie lub za specjalne osiągnięcia w nauce i sporcie. Szczegółowych informacji udzielają sekcje ds. studenckich wyższych uczelni lub biura pełnomocników rektorów ds. osób niepełnosprawnych.

Projekt ułatwiający osobom niepełnosprawnym zdobycie wyższego wykształcenia realizuje również PFRON. O pomoc w ramach programu Student mogą ubiegać się studenci studiów I i II stopnia oraz jednolitych studiów magisterskich, doktoranckich, uczelni zagranicznych lub osoby odbywające staż zawodowy za granicą w ramach projektów UE, a także słuchacze kolegiów pracowników służb społecznych, kolegiów nauczycielskich oraz uczniowie szkół policealnych. Wnioski składa się w oddziałach PFRON właściwych terytorialnie dla siedziby uczelni lub szkoły, w dwóch terminach: 1-28 lutego oraz 10 września - 10 października każdego roku realizacji programu.

Więcej: www.pfron.org.pl

CO OBEJMUJE TO DOFINANSOWANIE?

Opłaty za naukę, czyli czesne, zakwaterowanie (w razie studiów poza miejscem zamieszkania), dojazdy, uczestnictwo w zajęciach podnoszących sprawność fizyczną lub psychiczną, zakup przedmiotów umożliwiających lub ułatwiających naukę, wyjazdy w ramach zajęć, a dla beneficjentów programów unijnych możliwe jest dofinansowanie wkładu własnego, wymaganego przez te projekty.

JAKIE WARUNKI NALEŻY SPEŁNIĆ, ŻEBY SKORZYSTAĆ Z PROGRAMU?

Konieczne jest aktualne orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności oraz spełnienie kryterium dochodowego. Średni miesięczny dochód nie może przekroczyć 120 proc. najniższego wynagrodzenia przypadającego na członka rodziny lub 150 proc. najniższego wynagrodzenia w przypadku osób samotnych lub samodzielnie gospodarujących.

8. … I DLA BIZNESMENÓW

Osoby niepełnosprawne, które chcą otworzyć własne firmy mogą ubiegać się o pożyczkę z funduszy PFRON. Odpowiedni wniosek wraz z dokumentacją składa się przez cały rok osobiście lub za pośrednictwem poczty w starostwie powiatu lub w wyznaczonych przez starostę punktach. Wnioski rozpatrywane są w ciągu 30 dni po otrzymaniu środków z PFRON, a oceny dokonuje komisja, analizując zapotrzebowanie na określony profil działalności na rynku lokalnym, oraz wysokość wkładu własnego i wiarygodność zabezpieczenia pożyczki.

DLA KOGO TAKA POŻYCZKA Z PFRON?

Tylko dla osoby niepełnosprawnej, która ma odpowiednie orzeczenie, nie przekroczyła wieku emerytalnego i jest zarejestrowana w urzędzie pracy jako bezrobotna lub poszukująca pracy.

JAKIE DOKUMENTY NALEŻY ZŁOŻYĆ?

• odpowiedni wniosek
• orzeczenie o niepełnosprawności 
• zaświadczenie lekarza medycyny pracy o możliwości podjęcia pracy
• świadectwo o poziomie wykształcenia lub koniecznych kwalifikacjach
• zaświadczenie z urzędu skarbowego (że w ciągu ostatnich 6 miesięcy przed złożeniem wniosku nie prowadziliśmy działalności gospodarczej)
• odcinek renty
• oświadczenie wnioskodawcy i współmałżonka o ewentualnym zadłużeniu.

UWAGA! Pożyczkę taką można otrzymać tylko raz! Jej maksymalna wysokość to 30-krotność przeciętnego wynagrodzenia w danym kwartale. Oprocentowanie wynosi 5 proc.

UWAGA! Pożyczka może być w połowie umorzona, jeśli osoba niepełnosprawna zaciągająca taki kredyt będzie prowadzić działalność gospodarczą przez co najmniej 24 miesiące.

ZWOLNIENI OD PODATKÓW!

Osoby niepełnosprawne (niewidome, głuchonieme, niedołężne) są zwolnione z płacenia podatku od posiadania psów (będących pomocą dla tych osób) na podstawie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, niezdolności do pracy lub inwalidztwie.

Osoby niepełnosprawne w stopniu znacznym lub umiarkowanym bez względu na rodzaj schorzenia, oraz  w stopniu lekkim w związku ze schorzeniami narządów ruchu, nabywające na potrzeby własne sprzęt rehabilitacyjny, wózki, motorowery, motocykle lub samochody osobowe zwolnione są z podatku  od czynności cywilnoprawnych.

POMOC W SPŁACIE INNEGO KREDYTU

Osoby niepełnosprawne mogą ubiegać się o dofinansowanie - za pośrednictwem starostwa i ze środków PFRON - do oprocentowania bankowego kredytu na działalność gospodarczą. Do wniosków przyjmowanych przez cały rok należy dołączyć orzeczenie o niepełnosprawności, dokument poświadczający prowadzenie działalności gospodarczej, kserokopię umowy kredytowej i informację z banku o wysokości kredytu i oprocentowania oraz zaświadczenie z urzędu skarbowego o niezaleganiu z płatnością podatku. Dofinansowanie nie może przekroczyć 50 proc. wartości oprocentowania tego kredytu.

Więcej w poradniku - Rozpoczynam własną działalność gospodarczą

Przeczytaj także:
Ulgi i uprawnienia przysługujące osobom niepełnosprawnym