Sejmowa Komisja Finansów Publicznych za zmianami w dofinansowaniach wynagrodzeń

Zmiany w ustawie okołobudżetowej, dotyczące zrównania dofinansowania zatrudnienia osób z niepełnosprawnością na otwartym i chronionym rynku pracy, zostały przyjęte 22 października br. przez sejmową Komisję Finansów Publicznych.

Proponowane przez rząd zmiany zakładają, że od stycznia 2014 r. wysokość dofinansowania do wynagrodzenia pracowników zatrudnionych w zakładach pracy chronionej (zpchr) będzie taka sama, jak dla pracodawców z tzw. otwartego rynku pracy. Kwota miesięcznego dofinansowania do pensji pracownika z lekkim stopniem niepełnosprawności wyniesie 480 zł miesięcznie, z umiarkowanym – 960 zł, a ze znacznym – 1920 zł. Kwoty te zwiększa się o 640 zł w przypadku osób niepełnosprawnych z orzeczonymi: chorobą psychiczną, niepełnosprawnością intelektualną, całościowym zaburzeniem rozwojowym lub epilepsją oraz dla osób niewidomych.

Dofinansowanie jako zachęta

- Zasada zrównania dofinansowania odraczana była od 2008 r., kiedy Parlament uznał, że pracodawcy z otwartego rynku pracy powinni dostać dofinansowanie do zatrudnienia osób z niepełnosprawnością w takiej samej wysokości, co zatrudniający na chronionym rynku – argumentowała na posiedzeniu Komisji Alina Wojtowicz-Pomierna, zastępca dyrektora Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych. - Nie ma merytorycznego uzasadnienia dla różnicowania wsparcia od innych zmiennych niż rodzaj i stopień niepełnosprawności. Założono, że wzrost wskaźnika zatrudnienia na otwartym rynku pracy wyniesie do 2030 r. do 60 proc., założono też stały wzrost dofinansowań w wydatkach PFRON i jest on obserwowany od wielu lat. Istnieje potrzeba zrównoważenia wydatków na zadania Funduszu, które wynikają z ustawy o rehabilitacji i nie dotyczą wyłącznie wspierania pracodawców.

Sejm, fot. Piotr Stanisławski

Alina Wojtowicz-Pomierna podkreśliła także znaczenie kontekstu międzynarodowego, zaznaczając, że strategia Komisji Europejskiej w kwestii tzw. wyłączeń blokowych zmierza w kierunku rozumienia dofinansowania do zatrudniania osób z niepełnosprawnością jedynie jako zachęty, a nie niwelowania całkowitego kosztu prowadzenia działalności przez przedsiębiorców.

Mówiąc o przyjętych warunkach brzegowych proponowanych zmian wicedyrektor Wojtowicz-Pomierna zaznaczyła, że wydatki Funduszu nie powinny przekroczyć 2 mld 900 tys. zł w 2014 r., a maksymalny pułap pomocy będzie wyrażony w kwocie stałej. Założono także wzrost pracowników zarejestrowanych w Systemie Obsługi Dofinansowań o 2 punkty procentowe.

PFRON ma mniej środków

Na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat zatrudnienie osób z niepełnosprawnością w wieku produkcyjnym wzrosło o 3 punkty procentowe. Polska przeznacza najwyższe na tle europejskim dotacje na zatrudnienie osób z niepełnosprawnością i znajduje się dopiero na 22 miejscu, jeśli chodzi o wskaźnik ich zatrudniania.

- Jeśli Parlament przyjmie proponowane rozwiązania, straty, które chroniony rynek poniesie po zmianach, to zaledwie 10,5 punktu procentowego, otwarty rynek zyska zaś 10 punktów procentowych; w skali globalnej zaangażowanie środków będzie na poziomie 95 proc. tegorocznej alokacji – powiedziała wicedyrektor.

Obecny na posiedzeniu Komisji minister Jarosław Duda, Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych podkreślił, że środki w dofinansowaniu zatrudnienia pozostają na tym samym poziomie.

- Dziękuję Ministerstwu Finansów za utrzymanie dotacji z budżetu przez kolejny rok na poziomie 749 mln zł - podkreślił minister Duda. - Jednak w związku ze spowolnieniem gospodarczym wpływy do Funduszu są mniejsze. Planowaliśmy, że będzie to 4 mld 20 mln w tym roku, a będzie to 3 mld 656 mln, czyli ok. 350 mln mniej. Musimy też zadbać o inne nasze ustawowe zobowiązania, mam na myśli wsparcie samorządów i organizacji pozarządowych.

Pełnomocnik Rządu mocno podkreślił również, że mylne są komentarze do zmian, mówiące o oszczędnościach w Funduszu.

– Pracownik z niepełnosprawnością będzie dalej dotowany, przez to tańszy, i powiem bardzo zdecydowanie: nie gorszy – zaznaczył minister Duda.

Efekt śnieżnej kuli

Aprobatę dla tych propozycji wyraził w imieniu Polskiego Forum Osób Niepełnosprawnych i Fundacji Vis Maior Jacek Zadrożny.

– Cieszymy się ze zrównania dofinansowań, bo od siedmiu lat słyszymy, że będą zwolnienia, a jest coraz więcej osób zatrudnianych – powiedział Zadrożny.

O odstąpienie od zapisów w ustawie okołobudżetowej apelowała natomiast Edyta Sieradzka, wiceprezes Ogólnopolskiej Bazy Pracodawców Osób Niepełnosprawnych.

- Chcę poprzeć oba te głosy. Jesteśmy za zrównaniem obu rynków, ale nie tak, że odbiera się dofinansowanie na takim poziomie na rynku chronionym. Nie tędy droga. Raczej dodajmy otwartemu rynkowi, a nie zabierajmy chronionemu. To efekt śnieżnej kuli – ludzie z umiarkowanym stopniem nie poradzą sobie na otwartym rynku pracy, a to 100 tys. osób – alarmował Jan Zając, prezes Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych.

Wśród głosów w dyskusji pojawił się temat wydłużenia vacatio legis, jeśli zmiany miałyby wejść w życie. Wiceminister finansów Hanna Majszczyk zapewniła, że wraz z Ministrem Pracy i Polityki Społecznej zostanie przedyskutowana i przedstawiona nawet następnego dnia kwestia możliwości ustalenia późniejszego wejścia w życie tych przepisów, przy jednoczesnym zapewnieniu płynności Funduszu.

Artykuł 3 przyjęto

Do głosu Aleksandra Waszkielewicza z Fundacji Instytut Rozwoju Regionalnego, popierającego zwrócenie uwagi także na inne zadania PFRON z zakresu rehabilitacji społecznej, przyłączył się poseł Marek Plura (PO).

- Warto pamiętać o innych zadaniach Funduszu, które bezpośrednio mają przełożenie na osoby z niepełnosprawnością, zaś wsparcie pracodawców jest pośrednim rozwiązaniem. Mam nadzieję równocześnie na stworzenie odpowiedniego vacatio legis dla tych rozwiązań i zwracam się do ministra Dudy z prośbą o poszukiwanie takich rozwiązań – powiedział poseł.

Zgodził się z tym także poseł Sławomir Piechota (PO).

– Apeluję, by poszukiwać możliwości wydłużenia vacatio legis. Natomiast musimy pamiętać o dwóch zewnętrznych ograniczeniach, których nie można umniejszać i zignorować – to jest ilość środków PFRON - tegoroczne wpływy są mniejsze niż planowano, a druga sprawa to zasady pomocy publicznej zgodne z kryteriami UE – mówił przewodniczący sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny.

Poseł Maria Zuba (PiS) opowiedziała się za rozważaniem tych zmian poza ustawą okołobudżetową.

– Tu nie ma warunków do rozszerzania tej dyskusji, rząd pokazuje nam uśrednione dane. Przyjmowanie zmian w ustawie okołobudżetowej wprowadza chaos, a pewnie potem okaże się, że te osoby z niepełnosprawnością zostaną postawione pod ścianą, podobnie było przecież ostatnio z ustawą o świadczeniach rodzinnych, z której rząd się wycofuje – argumentowała posłanka.

Poseł Henryk Kowalczyk (PiS) zgłosił poprawkę, polegającą na wykreśleniu artykułu trzeciego ustawy okołobudżetowej, dotyczącej zmian w dofinansowaniu do zatrudnienia niepełnosprawnych pracowników jednak stanowisko rządu było negatywne wobec tego wniosku, także posłowie Komisji w głosowaniu odrzucili tę poprawkę.

Artykuł trzeci został przyjęty przez Komisję i uzyskał pozytywną rekomendację do dalszych prac w Sejmie - 23 posłów było za jego przyjęciem, 3 przeciw, a 2 wstrzymało się od głosu.

O kontrowersjach związanych z projektem zrównania dofinansowania czytaj więcej w naszym artykule.