Eksperci: pracodawcy nie wykorzystują potencjału osób z niepełnosprawnością

- Dzięki pracy osoba z niepełnosprawnością może podnieść poziom swojego życia, nawiązać nowe kontakty i czynnie funkcjonować w społeczeństwie. Praca pomaga jej przywrócić wiarę w możliwość prowadzenia życia zbliżonego do tego sprzed wypadku – mówiono podczas konferencji „Przyjazne i bezpieczne miejsce pracy. Prewencja wypadkowa, przeciwdziałanie stresowi i działania wobec bierności zawodowej”. Spotkanie zorganizowało Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji w partnerstwie z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych.

Zaproszeni specjaliści opowiadali - w trzech tematycznych blokach - na temat wielu aspektów związanych z pracą osób z niepełnosprawnością: ich zatrudnianiem, bezpieczeństwem, stresem i mobbingiem w pracy, wypadkami, pomocą psychologiczną po wypadku, rehabilitacją i powrotem do pracy. Prelegenci podjęli także temat aktywności zawodowej, oceny zdolności do pracy, pośrednictwa w zatrudnieniu oraz sposobów na przekonanie pracodawców, aby chcieli zatrudniać takie osoby. Szeroki wachlarz zagadnień i problemów przyciągnął do Centrum Partnerstwa Społecznego „Dialog” w Warszawie wiele osób.

- Temat jest bardzo ważny, bo wspólnie musimy zastanowić się, co zrobić, aby rynek pracy, w tym szczególnie instytucje publiczne, był lepiej przygotowany do zatrudniania osób z niepełnosprawnością – powiedział Piotr Pawłowski, prezes Integracji, otwierając konferencję. – Musimy też sobie odpowiedzieć, czy osoby z niepełnosprawnością są odpowiednio przygotowywane, aby podejmować pracę, czy procedury i zasady funkcjonowania obecnego systemu ułatwiają im to czy utrudniają, co powinniśmy zrobić, aby osobom niepełnosprawnością opłacało się pracować, aby nie obawiały się utraty rent czy grupy inwalidzkiej, kiedy podejmują pracę. To są wyzwania, które czekają nas w najbliższym czasie.

Goście konferencji organizowanej przez Integrację i ZUS, fot.: Piotr Stanisławski

Zdaniem obecnego na konferencji posła Marka Plury, odpowiedzi na takie pytania powinny wyznaczyć kierunek, który pozwoli przebudować obecny system wspierania osób z niepełnosprawnością na bardziej aktywny. Uważa, że obecny system nadal nie korzysta z potencjału osób niepełnosprawnych i nie tworzy pomostu pomiędzy bezradnością a samodzielnością takich osób.

- Dla wielu osób jest to wciąż kładka nad przepaścią - mówi Marek Plura. - Trzeba odwagi, ale i partnerstwa, aby zbudować taki pomost i nie bać się przez niego przejść, bo tego boimy się najbardziej - utraty świadczeń i utraty wsparcia, gdyby coś się nie udało. Z partnerami – takimi jak ZUS – trzeba wspólnie naszkicować, jak mógłby wyglądać taki pomost od niesamodzielności do życia zawodowego osób z niepełnosprawnością. Cieszę się, że dziś osoby otrzymujące renty socjalne mogą dorobić znacznie więcej, niż było to możliwe jeszcze niedawno – dzięki decyzji parlamentu, który podniósł limity zarobkowania z zachowaniem tego świadczenia. To zaowocowało wzrostem aktywności zawodowej tych osób.

Aby renta nie była hamulcem

System łączenia możliwości zarobkowania i zachowania niektórych świadczeń przez osoby z niepełnosprawnością powinien być rozwijanym modelem w Polsce. Niekoniecznie oznacza to zachowanie świadczeń na stałe przez te osoby, ale podobnie jak w modelu funkcjonującym w coraz większej liczbie krajów w Unii Europejskiej, świadczenia są obniżane wraz ze wzrostem zarobków tych osób - aby osobie z niepełnosprawnej opłacało się pracować, a renta była tylko wsparciem, a nie ograniczeniem i hamulcem.

Joanna Żmijewska, doradca zawodowy w Centrum Integracja w Warszawie, zwracała uwagę na rolę doradców zawodowych pomagających osobom niepełnosprawnym w powrocie do pracy. Doradcy zawodowi, którzy potrafią zaplanować odpowiednią ścieżkę zawodową takim osobom, określić ich potencjał zawodowy, odgrywają dużą rolę i mają zasadniczy wpływ na podjęcie zatrudnienia tych osób.

- Praca odgrywa ogromną rolę w życiu każdego człowieka, a szczególnie w życiu osoby z niepełnosprawnością – mówi Joanna Żmijewska. - Dzięki niej może ona podnieść poziom swojego życia, nawiązać nowe kontakty, czynnie funkcjonować w społeczeństwie. Praca pomaga jej przywrócić wiarę w możliwość prowadzenia życia zbliżonego do tego sprzed wypadku.

Dla ludzi, którzy ulegli wypadkowi, równie ważną rolę w decyzji o powrocie do pracy odgrywa pomoc psychologiczna. Z tą zaś nie jest najlepiej, ponieważ rodziny poszkodowanych osób, które w wyniku wypadku zostały niepełnosprawne, nie zawsze wspierają je w tych aspiracjach. Poza tym ofiary wypadków często traktują wypadek jako zdarzenie, które przekreśla ich szanse na rynku pracy i odbiera wszystkie atuty.

- Nie ma oczywiście jednego wzorca, jak pomóc osobie po wypadku w akceptacji nowej sytuacji i niepełnosprawności - mówi psycholog Agnieszka Jawornicka-Kazancew. - Każda osoba jest oddzielną indywidualnością, z własnymi doświadczeniami, cechami, osobowością, marzeniami i aspiracjami. Ale niepełnosprawność nie przekreśla bardzo wielu rzeczy, w tym także powrotu do aktywności zawodowej. Wszystko co nas w życiu spotyka, czyni nas ludźmi. Nie ma kalek, jest człowiek, który może żyć aktywnie – zaznaczyła.