„Prawo do niezależnego życia priorytetem”. Rząd przyjął Strategię na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021-2030

- Obecnie współczynnik aktywności zawodowej osób z niepełnosprawnością to nieco ponad 28 proc., za 10 lat stawiamy sobie za cel osiągnięcie go na poziomie 45 proc. To ambitny cel – powiedział premier Mateusz Morawiecki podczas konferencji prasowej 16 lutego 2021 r. Odbyła się ona po przyjęciu tego dnia przez rząd „Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021-2030”.

Premier podkreślił, że w ciągu ostatnich pięciu lat wzrost nakładów na wsparcie osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów wzrósł o ok. 90 proc. – z 15 mld do 30 mld w tym roku.

- Należy słuchać środowiska osób z niepełnosprawnością, a potem wyznaczać strategię, i tak zrobiliśmy – mówił premier. – To pierwsza taka całościowa strategia dla osób niepełnosprawnych, która obejmuje 113 działań wraz z konkretnymi wskaźnikami.

Włączenie do życia

Premier zaznaczył, że ważne jest wsparcie finansowe, ale także włączenie do życia, do edukacji, pracy.

Strategia obejmuje osiem priorytetowych obszarów:

• niezależne życie,
• dostępność,
• edukacja,
• praca,
• warunki życia i ochrona socjalna,
• zdrowie,
• budowanie świadomości,
• koordynacja.

- Strategia to inwestycja w dobro wspólne. Kierujemy się zasadą pomocy dla tych, którzy jej potrzebują – podkreślił premier Morawiecki.

Marlena Maląg, minister rodziny i polityki społecznej, zauważyła, że przyjęcie strategii to zamknięcie pewnego etapu, ale i ogromne wyzwanie.

- To dokument kierunkowy na najbliższe 10 lat – powiedziała.

Filary niezależnego życia

- To jest ważny dzień, rozpoczęcie nowego etapu w polityce państwa – podkreślił minister Paweł Wdówik, Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, odpowiedzialny za stworzenie i realizację strategii.

Podkreślił, że pierwszy i najważniejszy priorytet Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami to prawo do niezależnego życia.

- Osoba niepełnosprawna to nie biorca świadczeń, który chce, aby się nad nim pochylić. To jest obywatel – powiedział.

Filary niezależnego życia, które wymienił, to usługi asystenckie, opieka wytchnieniowa i mieszkalnictwo wspomagane.

Dostępność, edukacja, praca

Kolejny priorytet to dostępność architektoniczna i komunikacyjna, a następnie edukacja, która, jak zaznaczył minister Wdówik, powoduje, że realizacja marzeń i aspiracji na późniejszym etapie życia jest możliwa.

- Chcemy, żeby to była edukacja włączająca, ale to nie znaczy, że to jest jakaś ideologia – mówił minister Wdówik. – To znaczy, żeby dziecko mogło się uczyć tam, gdzie mieszka, i żeby to była nauka na najwyższym poziomie, zapewniająca wszystko, co takiemu dziecku jest potrzebne.

Następny priorytetowy obszar strategii to praca.

- Obecna ustawa o rehabilitacji jest sprzed 30 lat – mówił Pełnomocnik. – Potrzebujemy nowego podejścia, które postawi nas w czołówce krajów oferujących osobom niepełnosprawnym możliwość realizacji, także niezależnego życia, przez to, że będą mogły same na siebie zarabiać. Przed nami duże zmiany, ale robimy to wszystko w oparciu o szerokie konsultacje z samymi osobami niepełnosprawnymi i pracodawcami.

Strategia zakłada powstanie Narodowego Programu Zatrudnienia Osób Niepełnosprawnych.

System świadczeń

Omawiając kolejny priorytet strategii – warunki życia i ochrona socjalna – minister Wdówik zapowiedział zmiany w systemie świadczeń na rzecz podmiotowego traktowania osób z niepełnosprawnością i przeciwdziałaniu wykluczaniu ich opiekunów.

W następnym priorytecie, którym jest zdrowie, zaznaczył, że zmiany mają iść w kierunku prawdziwej dostępności usług medycznych i wyrobów medycznych.

- Rząd ma świadomość, jak trudno jest np. kobietom korzystać z niedostępnych gabinetów ginekologicznych, i tu nastąpi zasadnicza zmiana – zapowiedział.

Zaznaczył, że kolejnym zadaniem w strategii jest budowanie świadomości społecznej o niepełnosprawności, aby nie budziła ona lęku.

Orzecznictwo ujednolicone

Ostatnim priorytetowym obszarem jest koordynacja. Oznacza to zmiany systemowe.

- Tutaj należy wskazać dwa ważne kroki w obszarze legislacyjnym – mówił Pełnomocnik. – Pierwszy to jest zapowiadany i w pewnym sensie też oczekiwany krok, jakim jest nowe orzecznictwo o niepełnosprawności, które ujednolici te wszystkie do tej pory działające systemy, ale które przede wszystkim pozwoli kierować pomoc w jeszcze bardziej celowany sposób do tych, którzy jej najbardziej potrzebują. Drugi krok to ustawa o wyrównywaniu szans osób niepełnosprawnych, która docelowo zastąpi ustawę o rehabilitacji. Wychodzimy z terminów rehabilitacyjnych po to, żeby pokazać, że obywatel z niepełnosprawnością ma prawo do normalnego życia we wszystkich obszarach. I ta ustawa w czasie realizacji tej strategii także będzie wdrożona.

Planowana kwota wsparcia osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów w 2021 roku to 29,63 mld zł.

Uchwała w sprawie przyjęcia „Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021-2030” wejdzie w życie po 14 dniach od ogłoszenia.