Renty policyjne i wojskowe w konsultacjach

Do 3 kwietnia br. potrwają konsultacje międzyresortowe, a do 18 kwietnia br. konsultacje ze związkami zawodowymi służb mundurowych, dotyczące projektu ustawy przygotowanego przez MSW. Projekt reguluje kwestie funkcjonowania komisji lekarskich, rent funkcjonariuszy policji i żołnierzy, a także rozwiązania z zakresu prewencji rentowej oraz aktywizacji zawodowej byłych policjantów, strażników granicznych, strażaków PSP i funkcjonariuszy BOR.

Organizacja i funkcjonowanie komisji lekarskich

W projekcie ustawy skrócono możliwość przebywania funkcjonariusza na zwolnieniu lekarskim z 12 miesięcy do 182 dni (średnio 6 miesięcy). Komisja lekarska może jednak zdecydować o przedłużeniu urlopu zdrowotnego, pomimo wykorzystania przez funkcjonariusza 182 dni zwolnienia, gdy stan jego zdrowia rokuje poprawę i umożliwia pełnienie dalszej służby w formacji.

Propozycje ministerstwa zakładają wprowadzenie dla służb objętych projektem jednolitego, dwuinstancyjnego systemu orzecznictwa lekarskiego. Stanowić go będą: rejonowe komisje lekarskie – w pierwszej instancji oraz Centralna Komisja Lekarska Ministerstwa Spraw Wewnętrznych – w drugiej instancji. Nowy system dwuinstancyjny zastąpi obecnie funkcjonujący system trójinstancyjny, w skład którego aktualnie wchodzą: wojewódzka komisja lekarska, okręgowa komisja lekarska oraz centralna komisja lekarska.

Centralna komisja lekarska będzie orzekać, tak jak do tej pory, w składzie trzech lekarzy. Do jej zadań będzie należało m.in. rozpatrywanie odwołań od orzeczeń rejonowych komisji lekarskich, konsultacje orzecznicze i rozstrzyganie kwestii spornych, a także współpraca z instytucjami naukowo-lekarskimi.

Rejonowe komisje lekarskie będą orzekać w składzie co najmniej dwuosobowym. Komisje te będą orzekać  m.in. o zdolności fizycznej i psychicznej kandydatów oraz funkcjonariuszy do służby, niezdolności do służby i jej związku z właściwościami lub warunkami służby, o potrzebie udzielenia urlopu zdrowotnego, a także będzie kontrolowała zasadność wystawionych funkcjonariuszom zwolnień lekarskich.

Komisje lekarskie będą funkcjonowały w ramach Zakładu Emerytalno – Rentowego MSW. Część obecnie funkcjonujących komisji lekarskich działa w ramach struktury zakładów opieki zdrowotnej, których organem założycielskim jest minister spraw wewnętrznych. Takie rozwiązanie pozwoli zapewnić racjonalne wydatkowanie publicznych środków. Obecnie koszty związane z pracami komisji lekarskich pokrywają różne jednostki organizacyjne. Przykładem mogą być koszty badań wstępnych oraz koszty badań w trakcie służby, finansowane z budżetu poszczególnych formacji. Skupienie wydatków w obrębie jednego dysponenta środków budżetu państwa pozwoli obniżyć koszty funkcjonowania komisji lekarskich.

O związku niezdolności do służby z właściwościami lub warunkami służby orzekać będzie rejonowa komisja lekarska we współdziałaniu ze służbą medycyny pracy. Orzeczenia bezterminowe wydane przed wejściem w życie proponowanych zmian, które określają dotychczasowe grupy inwalidztwa i ich związek ze służbą, pozostają w mocy. Natomiast orzeczenia czasowe będą obowiązywały do czasu następnego badania kontrolnego.

W projekcie ujednolicono obowiązujące dotychczas kategorie zdolności do służby. Wprowadzono trzy grupy: A – „zdolny do służby”, B – „zdolny do służby z ograniczeniem”, C – „niezdolny do służby”.

Po zmianach, funkcjonariusze będą mieli obowiązek poddawania się badaniom zleconym przez komisje lekarskie, w tym m.in. badaniom specjalistycznym, psychologicznym, a także obserwacji w placówce leczniczej. Uchylanie się od tego obowiązku może skutkować nawet zwolnieniem funkcjonariusza ze służby.

Zmiany w systemie rentowym policjantów i wojskowych

Wprowadzono dwie (w miejsce trzech grup inwalidztwa) kategorie niezdolności do służby: niezdolny do służby oraz niezdolny do służby ze znacznym ograniczeniem sprawności organizmu. Po wejściu w życie proponowanych zmian, nie byłoby, aktualnie istniejącej, tzw. III grupy inwalidzkiej – niezdolny do służby, ale zdolny do pracy.

Podobnie jak obecnie renta z tytułu niezdolności do służby będzie przysługiwała funkcjonariuszowi lub żołnierzowi zwolnionemu ze służby, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku, powodującego niezdolność do pełnienia służby na skutek urazu lub choroby w czasie pełnienia służby, a także nie później niż 18 miesięcy (3 lat w przypadku żołnierzy) od zwolnienia ze służby, jeżeli jest następstwem urazów doznanych w czasie służby lub choroby powstałej w tym czasie oraz nie później niż 3 lat od zwolnienia ze służby, jeżeli jest następstwem wypadku pozostającego w związku ze służbą lub choroby powstałej w związku z właściwościami lub warunkami służby.

Orzeczenia komisji lekarskich będą wydawane bezterminowo lub na okres 3 lat - m.in. w zależności od oceny stanu zdrowia. Aktualnie komisje lekarskie jedynie wyznaczają termin badań kontrolnych.

Wymiar renty z tytułu niezdolności do służby pozostanie na takim samym poziomie jak dotychczas. Dla kategorii niezdolny do służby ze znacznym ograniczeniem sprawności organizmu będzie wynosił 80 proc. podstawy wymiaru, a dla kategorii niezdolny do służby – 70 proc. . Podobnie jak do tej pory, przysługiwać będzie świadczenie odszkodowawcze zwiększane o 10 proc. podstawy wymiaru, gdy niezdolność do służby powstała wskutek wypadku lub choroby pozostającej w związku z właściwościami lub warunkami służby. Projekt ustawy uchyla natomiast przepis dający podstawę do zwiększenia emerytury wojskowej lub policyjnej z tytułu niepełnosprawności (niezdolności do służby). Obecnie osoby, których uszczerbek na zdrowiu miał związek ze służbą, mogą powiększyć swoją emeryturę do 15 proc. podstawy wymiaru renty inwalidzkiej.

W projekcie ustawy przyjęto, że z tytułu niezdolności do służby będzie przysługiwała renta stała lub renta okresowa, w zależności od orzeczenia komisji lekarskiej. Aktualnie decyzja rentowa jest uchylana lub wydawana ponownie, w zależności od wyniku badania kontrolnego.

Osoby, którym przed 1 stycznia 2014 r. przyznano uprawnienia emerytalne i rentowe, zachowają swoje prawa. Oznacza to przykładowo, że funkcjonariusze i żołnierze, którym zwiększono wymiar emerytury z tytułu niepełnosprawności pozostającej w związku ze służbą, zachowają swoje prawa i nie stracą przyznanych im środków finansowych. Swoje uprawnienia w zakresie III grupy inwalidzkiej bezterminowo zachowają także obecni renciści.

Prewencja rentowa i aktywizacja zawodowa byłych mundurowych

Zgodnie z propozycjami resortu prewencję rentową będzie prowadził organ emerytalny wskazany przez ministra spraw wewnętrznych, czyli Zakład Emerytalno-Rentowy MSW. Prewencja rentowa będzie obejmowała rehabilitację leczniczą oraz badania i analizy przyczyn niezdolności do służby funkcjonariuszy.

Organ rentowy będzie kierował funkcjonariuszy do ośrodków rehabilitacyjnych, będzie także prowadził zamówienia na usługi rehabilitacyjne po przeprowadzeniu konkursu ofert oraz badania naukowe.

Komisja lekarska będzie orzekać o przyznaniu rehabilitacji leczniczej w stosunku do osób, które rokują poprawę stanu zdrowia. Rehabilitacja ma uchronić funkcjonariusza przed niezdolnością do służby. Do otrzymywania świadczeń z zakresu rehabilitacji leczniczej uprawnieni będą także funkcjonariusze z orzeczoną czasową niezdolnością do służby, jeżeli ich stan zdrowia rokuje na powrót do służby. 

Aktywizacja zawodowa koncentrować się będzie na doradztwie i przekwalifikowaniu zawodowym. Środki na aktywizację zawodową będą przeznaczane na dofinansowanie - w całości lub w części - studiów wyższych, studiów podyplomowych oraz kursów zawodowych i językowych pozwalających na zdobycie zawodu adekwatnego do potrzeb na rynku pracy i dotychczasowych kwalifikacji funkcjonariusza. Z aktywizacji zawodowej będą mogli skorzystać funkcjonariusze: policji, straży granicznej, PSP i BOR, wobec których komisja lekarska orzekła niezdolność do dalszej służby, oraz funkcjonariusze tych służb odchodzący z formacji z przyczyn od nich niezależnych, którzy jednocześnie nie nabyli prawa do emerytury.

Proponowane przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych rozwiązania w tym zakresie zakładają, że kwota odpowiadająca 0,25 proc. planowanego rocznego budżetu na wypłaty emerytur i rent, będzie przeznaczana na aktywizację zawodową oraz prewencję rentową dla funkcjonariuszy służb podległych Ministerstwu Spraw Wewnętrznych.

Projekt ustawy przewiduje, że proponowane zmiany wejdą w życie od lipca br. Natomiast rozwiązania dotyczące prewencji rentowej oraz aktywizacji zawodowej funkcjonariuszy - zaczną obowiązywać od nowego roku, czyli od 1 stycznia 2014 r.

Proponowane rozwiązania zostały ujęte w projekcie ustawy o komisjach lekarskich podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Projekt dostępny jest na stronie internetowej BIP MSW.