Niezwykle ważny 1%

Istniejące od 2004 r. prawo do przekazywania 1 proc. od swoich rocznych rozliczeń podatkowych, to – obok wolnych wyborów, wolności słowa i wolności gospodarczej – fundamenty demokratycznego państwa, jakim stała się Polska po 1989 roku.

Nasze środowisko ciągle jednak niechętnie korzysta z dobrodziejstw, jakie daje demokratyczna ojczyzna. Wciąż traktujemy ją bardziej jak macochę niż matkę. Nieliczni korzystają z prawa wyborczego, niewielu ma też odwagę uczestniczyć w życiu politycznym czy podejmować własną działalność gospodarczą. A jak wytłumaczyć fakt, że nawet tak prosta sprawa, jak wybranie organizacji pożytku publicznego (OPP), której można przekazać 1 proc. podatku przy rocznym rozliczeniu, staje się dla nas barierą nie do pokonania? Dlaczego budujemy taki mur odmowy? Dlaczego sami wykluczamy się z życia społecznego?

Musi każdy

Każdy, kto jest zatrudniony (na umowę o pracę, o dzieło czy zlecenie) albo dorabia do renty lub żyje z renty pracowniczej, socjalnej bądź pobiera świadczenie emerytalne – ma powinności podatkowe.
- Wyjątek stanowią zasiłki z OPS i świadczenia pielęgnacyjne – są nieopodatkowane – powiedział nam Wojciech Piętka z Centrum Integracja w Warszawie. – Jeśli ktoś się utrzymuje tylko z nich, to nie ma odprowadzanego podatku, czyli nie ma też prawa do przekazywania 1 proc. na rzecz organizacji pożytku publicznego.

Nikt dokładnie nie policzył, ile osób z niepełnosprawnością dokonuje świadomie rocznych rozliczeń podatkowych. Jak podało Ministerstwo Finansów jesienią ub. roku, w rozliczeniach PIT za 2011 rok 43 proc. obywateli, zobowiązanych do ich złożenia, skorzystało z możliwości przekazania 1 proc. podatku. To też oznacza, że 57 proc. społeczeństwa cały swój podatek oddało do wspólnej państwowej kasy. Ile w tej grupie było osób z niepełnosprawnością?

Kto przekazuje 1 proc.?

Jadwiga Przewłocka ze Stowarzyszenia Klon/Jawor, która przeprowadziła gruntowne badania aktywności społecznej Polaków w publikacji „Zaangażowanie społeczne Polaków w roku 2010: wolontariat, filantropia, 1%”, podaje bardzo smutne dla nas podsumowanie: „Jeden procent swojego podatku przekazała organizacjom blisko połowa osób z wyższym wykształceniem i zaledwie co dziesiąta osoba z wykształceniem podstawowym. Niewielkie zainteresowanie widać też wśród emerytów – 1 proc. dla OPP przekazał tylko co piąty. Trzeba jednak pamiętać, że skorzystanie z tego mechanizmu wymaga od emerytów osobistego złożenia zeznania podatkowego, podczas gdy standardowo zeznanie podatkowe wypełnia za nich ZUS...”.

Wnioski autorki potwierdza nasze środowisko. Mieszkańcy np. domów opieki, którzy mają renty i emerytury, rezygnują ze swojego obywatelskiego prawa do przekazania 1 proc. na wybrany cel. Przyczyna jest prosta – musieliby sami się rozliczyć, a zazwyczaj nikomu w takich placówkach nie chce się przeprowadzić akcji uświadamiającej ani zaoferować prostej pomocy. Pan Tadeusz K. z DPS-u w woj. pomorskim jako jedyny spośród 124 pensjonariuszy od 2004 roku w kwietniu kupuje czekoladę i prosi księgową o pomoc przy rozliczeniu podatkowym, bo bardzo chce wpłacić kilka złotych na rzecz Integracji. Jemu podobnych pensjonariuszy rozlicza ZUS i typowy Kowalski nie musi się tym przejmować ani o niczym decydować. Bardzo podobnie bywa w rodzinach, w których często dla osoby niesprawnej i niesamodzielnej nikt nie ma czasu. Łatwo się zrzekamy tego prawa, bo chyba nie do końca rozumiemy moc drobnych sum, które zebrane mogą stanowić o sile 1 proc.

Czym jest ten 1 proc.?

Przez pierwsze lata nie rozumiałam idei i mechanizmu 1 proc. Bardzo długo docierało do mnie, że to nie są już moje pieniądze, bo i tak muszę je oddać. Jeśli nie wybiorę organizacji OPP, to ta suma nie zostanie w mojej kieszeni, tylko pójdzie do budżetu państwa, który podzieli ją na różne potrzeby: od armii po pomoc społeczną. Pomagała mi się rozliczać koleżanka, która cierpliwie i skutecznie tłumaczyła, że wartość mojego 1 proc. podatku – czy 5 zł, czy 15 zł – to pieniądze należne urzędowi skarbowemu, czyli państwowej kasie, ale że mogę nimi dysponować.

Audyt stron WWW, fot.: Tomasz Przybyszewski

Gdy jako świadoma podatniczka mogę wyliczony 1 proc. przekazywać na wybraną organizację pożytku publicznego, to mam możliwość jej finansowego wsparcia. Wybór mam jasny: albo 1 proc. dam dla OPP, albo do urzędu skarbowego. Trzeciej możliwości nie ma. Jak przekonują działacze OPP – organizacji non profit – to jest właśnie 1 proc. demokracji bezpośredniej.

Liczy się każdy grosz

Diagnoza Stowarzyszenia Klon/Jawor potwierdza także naszą wiedzę o tym, że osoby z najniższymi dochodami najczęściej rezygnują z prawa do przekazywania 1 proc. jakiejkolwiek organizacji. Fałszywie sądzą, że ich 1 czy 2 zł niczego nie zmienią. A to błąd fundamentalny! Pomyślmy przez chwilę, jaką mamy władzę i jaką stanowimy siłę dzięki swoim złotówkom, tym marnym groszom, jak mówimy. Ale jaką możemy usypać z nich górę dobroci!

Dla przykładu: nasz integracyjny portal www.niepelnosprawni.pl odwiedza miesięcznie ok. 200 tys. osób. Policzmy szybko, niechaj każdy Internauta wpłaci na Integrację 1 zł lub 2 zł – bo np. tylko tyle mu wyjdzie po policzeniu 1 proc. podatku w rocznym rozliczeniu – to powstanie znacząca suma, pozwalająca zrobić wiele dobrego na rzecz poprawy życia osób z niepełnosprawnością. Suma, którą możemy łatwo pomnożyć, zachęcając znajomych, przyjaciół i rodzinę do oddania 1 proc. Zechciejcie nam pomóc, bo przede wszystkim pomagamy sobie sami. O to prosi mały zespół portalu, którzy stara się jak może, abyście mieli najświeższe informacje, ciekawe artykuły i przydatne poradniki…

Sama co roku serdecznie i z głębokim przekonaniem – jako osoba z niepełnosprawnością znająca Integrację od początku – zachęcam do wpłacania 1 proc. podatku na jej rzecz. Integracja, która m.in. wydaje magazyn, prowadzi portal www.niepelnosprawni.pl, Centra Integracja, realizuje program TV, audytuje architektonicznie, pomaga dostosowywać strony WWW instytucji publicznych i samorządowych – jest coraz bardziej potrzebna i skuteczna, o czym przekonuje mnie choćby liczba rozmów z Internautami portalu www.niepelnosprawni.pl czy Czytelnikami magazynu. Przez 19 lat istnienia Integracji – poprzez żmudną pracę i uporczywe nagłaśnianie problemów naszego środowiska – staliśmy się ekspertami dla ludzi pełnosprawnych, a dla osób z niepełnosprawnością często ostatnią nadzieją.

Będziemy z Wami nadal! Nie zostawimy Was!

Wszystko o 1 proc.

www.jedenprocentpodatku.pl
www.pit.pl/1procent

Trzy kroki do 1 proc. na Integrację

Krok 1: Zapamiętaj numer KRS Stowarzyszenia Przyjaciół Integracji: 0000 102 130
Krok 2: Wypełnij w rocznym zeznaniu podatkowym odpowiednią rubrykę. W każdym rodzaju zeznania: PIT-28, PIT-36, PIT- 36L, PIT-37 lub PIT-38 wpisz nazwę: Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji, numer KRS i wyliczoną kwotę 1 proc. Pieniądze przekaże urząd skarbowy na konto Integracji.
Krok 3: Do 31 sierpnia 2013 r. urząd skarbowy wpłaci na konto Integracji sumę przekazaną przez podatników.

Pamiętaj! Przekazując 1 proc. swojego podatku na Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji, pomagasz osobom z niepełnosprawnością w Polsce.

1 proc. nie jest darowizną

1 proc. to jeden z przywilejów, z jakich mogą korzystać organizacje pożytku publicznego (OPP). Możliwość tę wprowadziła Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie w 2003 r., a konkretne przepisy określają¬ce, kto i jak może przekazać 1 proc. podatku, znajdują się w Ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.
1% nie jest darowizną ani ulgą.

Istnieją dwie zasadnicze różnice między darowizną, czyli darowaniem swoich pieniędzy, a mechanizmem przekazania 1 proc. podatku na rzecz OPP:

1. Kwota 1 proc. wyliczana jest z należnego od podatnika podatku (czyli tego, co i tak musimy odprowadzić do urzędu skarbowego).
2. Sposób przekazywania: 1 proc. trafia na konto OPP za pośrednictwem urzędu skarbowego w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego przez podatnika (który w formularzu PIT – wypełniając odpowiednie rubryki – wyraził taką wolę).

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.), art. 27-27a, Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), art. 45c. Źródło: „Co to jest 1%”. Poradnik w serwisie: www.ngo.pl

Coraz więcej, ale wciąż mało

W rozliczeniu PIT za rok 2011 liczba podatników, deklarujących wolę przekazania 1% należnego podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego, wyniosła 11 165 578 (...). W omawianym okresie rozliczeń podatkowych za 2012 r. wzrosła liczba podatników, którzy złożyli wnioski o przekazanie 1 proc należnego podatku za 2011 r. (z 10,1 mln do 11,2 mln), (...) wzrosła też liczba organizacji, którym udzielone zostało wsparcie (z 6 533 do 6 859), a także przeciętna, średnia kwota przekazana przez jednego podatnika na rzecz tych organizacji (z 39 zł do 41 zł).

Warto może przypomnieć, że w pierwszym roku, umożliwiającym przekazywanie części swego podatku organizacjom OPP, jedynie ponad 80 tys. (0,3 proc). podatników z takiego prawa skorzystało. W roku 2004 ogółem przekazali oni kwotę w wysokości 10,4 mln zł podatku należnego państwu. W kolejnym roku uczyniło to już ponad 680 tys. podatników, a przekazana kwota wzrosła do 41,6 mln zł. Na szczęście w ostatnich latach zainteresowanie instytucją 1 proc. systematycznie i sukcesywnie wzrasta! Jak pokazują dane, znaczący przełom nastąpił w 2008 r. (w rozliczeniu za 2007 r.).

Agata Tomaszewska z Forum Darczyńców w Polsce, które zrzesza niektóre OPP, zwraca uwagę, że liczba podatników przekazujących 1 proc. stale rośnie. Jednak nadal jest to mniej niż połowa wszystkich uprawnionych. W 2010 r. było to 33 proc. ogółu podatników, w 2011 r. – 38 proc., a w 2012 r. – 43 proc.

- Niepokoi również to, że większość pieniędzy z 1 proc. trafia do coraz mniejszej liczby organizacji: w 2012 r. ponad połowa całej kwoty przekazanej organizacjom pożytku publicznego trafiła tylko do 50 instytucji – dodaje Agata Tomaszewska.

Z kolei Bartosz Poliński z fundacji Alivia podkreśla, że gdyby w 2012 r. wszyscy skorzystali z możliwości przekazania środków, OPP otrzymałyby ok. 200 mln zł więcej. (...)

Źródło: Agnieszka Pokojska, Dziennik Gazeta Prawna z 15 stycznia 2013 r. oraz Ministerstwo Finansów (www.mf.gov.pl)