Rozdział 4. Państwo dla niepełnosprawnych

(...)

4.2. POLITYKA BEZ PROGRAMU

W polityce społecznej, a ściślej w jej sferze papierowo-językowej, problemom osób niepełnosprawnych nadaje się szczególną rangę. Oczywiście rozumiemy, że polityka ta od 1989 roku kształtowana jest w trudnych warunkach transformacji ustrojowej i w odniesieniu do niepełnosprawnych charakteryzuje się (bo jakby mogła inaczej) niemal wszystkimi zaletami i wadami typowymi dla działań społecznych państwa w okresach jego przebudowy.

W polityce społecznej państwa wyodrębnia się osoby niepełnosprawne i ujmuje w grupy w celu doboru określonych kierunków polityczno-prawnych, strategii, programów oraz metod i środków rozwiązywania ich problemów życiowych. Do problemów tych przywiązuje się szczególną uwagę. Mimo tego zastrzeżenia, podjęte działania sprawiały, że, lepiej czy gorzej, rzeczywistość niepełnosprawnych uległa dużej przemianie. Do istotnych zmian w polityce społecznej wobec osób niepełnosprawnych można zaliczyć zwłaszcza:

- przejście od państwa opiekuńczego do państwa liberalnego,

- przekazanie wielu zadań i kompetencji administracji samorządu terytorialnego,

- rezygnację z monopolu państwa i dopuszczenie organizacji pozarządowych, kościołów i związków wyznaniowych do działalności na rzecz niepełnosprawnych,

- odejście od opieki i kreowania postaw bierności w kierunku uaktywnienia i samozaradności niepełnosprawnych,

- odejście od polityki zorientowanej na świadczenia do polityki ochrony wolności i praw tych osób,

- uwzględnianie w kształtowaniu polityki wobec niepełnosprawnych standardów międzynarodowych.

Problem jednak widzimy w tym, że bardzo ładnie mówi się o polityce społecznej w sytuacji, kiedy owa polityka jest niespójna, niestabilna i niekonsekwentna. Osoby niepełnosprawne i ich rodziny okazały się surowymi recenzentami prowadzonej wobec nich polityki społecznej. Negatywnie oceniają one działania rządu oraz terenowych organów administracji rządowej i samorządowej w zakresie wyrównywania im szans życiowych oraz integracji społecznej. Najczęściej wskazują na brak warunków mogących służyć do urzeczywistnienia przysługujących im praw socjalnych. Dlatego zasadny wydaje się postulat opracowania karty obowiązków państwa wobec osób niepełnosprawnych, z określeniem terminów ich spełniania oraz rodzajem i trybem kontroli.

Państwo chętniej sprzyja kreowaniu różnego rodzaju wolności i praw osób niepełnosprawnych niż kreśleniu i realizowaniu zadań lub przyjmowaniu na siebie obowiązków na rzecz tych osób. Za szybko stara się uwolnić od obowiązku zapewnienia tym osobom gwarancji bezpieczeństwa socjalnego i warunków do szerszego włączania się ich w życie zbiorowe.(...)