Poradnik językowy dla dziennikarzy

Portal internetowy Disability Now we współpracy z brytyjską Krajową Unią Dziennikarzy (National Union of Journalists) opublikował w maju 2005 roku poradnik językowy, którego celem jest pokazanie dziennikarzom, jak właściwie pisać i mówić o osobach niepełnosprawnych. Projekt ten jest elementem szeroko zakrojonej kampanii organizowanej przez Disability Now mającej zwrócić uwagę na fakt, że sposób, w jaki społeczeństwo postrzega osoby niepełnosprawne, jest w dużej mierze uzależniony od tego, jak mówią o nich media.

Podczas corocznego spotkania w Scarborough delegaci obu organizacji przyjęli jednogłośnie projekt poradnika, uznając go jednocześnie za zestaw minimalnych kryteriów, jakie powinny spełniać informacje dotyczące osób niepełnosprawnych zamieszczane w mediach. Przedstawiono w nim między innymi sugestie w zakresie prowadzenia wywiadów z osobami niepełnosprawnymi, zestawienie niewłaściwej terminologii, wciąż często używanej przez autorów artykułów czy reportaży, oraz propozycje określeń, których użycie nie budzi negatywnych odczuć u odbiorców.

Stephen Brookes, prezes Krajowej Unii Dziennikarzy, powiedział: "Naszym zamiarem nie jest oczywiście sprawienie, by wszystkie podawane przez media informacje były od razu idealnie poprawne politycznie; chcemy natomiast wyeliminować skrajnie niewłaściwe przypadki, wciąż często spotykane w prasie". Wyraził również przekonanie, że opublikowanie poradnika było kluczowe dla podjęcia prac nad kolejnymi projektami wchodzącymi w skład kampanii oraz że wsparcie ze strony pełnosprawnych członków związku ma ogromne znaczenie dla sukcesu tego przedsięwzięcia, gdyż dzięki niemu można być pewnym, że osoby niepełnosprawne zaczną być dostrzegane przez media.

Kilka rad z poradnika:

• nie należy opisywać osób niepełnosprawnych jako superbohaterów
• nie należy nazywać osób niepełnosprawnych odważnymi i niezwykłymi za to, że robią normalne rzeczy - czy byłaby to interesująca historia, gdyby dana osoba nie była niepełnosprawna?
• należy relacjonować wydarzenie sportowe dotyczące osób niepełnosprawnych - nie jako coś niezwykłego, ale jak każde inne wydarzenie sportowe
• używanie określenia "tragiczna ofiara" jest obraźliwym stereotypem -skup się raczej na barierach: niedostępnych domach, transporcie, na braku systemu osobistej opieki i barierach jeśli chodzi o edukację i pracę
• czy fakt, że osoba jest niepełnosprawna jest znaczący dla historii?
• jeśli rozmawiasz z osobą niepełnosprawną, zwracaj się do niej - nie do jej matki, ojca czy opiekuna. Pamiętaj, że wiele niepełnosprawności jest "ukrytych" np. epilepsja, dysleksja, choroby psychiczne

więcej informacji: www.disabilitynow.org.uk

Opracowanie: Agnieszka Jórczyk
Źródło: Disability Now, maj 2005 r.