Pracodawcy RP: Zatrudnianie osób niepełnosprawnych korzystne dla obu stron

- Strach to jedna z największych barier w zatrudnieniu osób z niepełnosprawnością. Celem naszego działania jest to, by na przyjmowaniu do pracy przedstawicieli tej grupy społecznej skorzystały obie strony – mówił Michael Evans, konsultant ds. zatrudniania osób niepełnosprawnych, podczas wtorkowej debaty „Dlaczego pracodawcy powinni zatrudniać osoby niepełnosprawne? Zatrudnienie wspierane. Przykłady dobrych praktyk”.

Organizatorami spotkania, które odbyło się w siedzibie Pracodawców RP, byli: firma Carrefour, Stowarzyszenie EKON oraz Pracodawcy RP.

Otwierając debatę, prezydent Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej dr Andrzej Malinowski podkreślił, że konieczność dyskusji o warunkach zatrudniania osób niepełnosprawnych świadczy o tym, iż instytucje w dalszym ciągu nie wypracowały rozwiązań dla tego problemu społecznego. Jak zaznaczył ekspert, dla przeważającej liczby osób niepełnosprawnych praca jest ciągle luksusem. – To z pewnością po części wina obowiązującego prawa, jak i wyraz obaw pracodawców przed wzięciem na siebie nadmiernej odpowiedzialności – dodał Malinowski.

– Nie ma nic dziwnego w tym, że przedsiębiorcy z nieufnością podchodzą do zatrudniania osób niepełnosprawnych. Strach to jedna z największych barier. Celem naszego działania jest to, by na przyjmowaniu do pracy przedstawicieli tej grupy społecznej skorzystały obie strony – powiedział Michael Evans, konsultant ds. zatrudniania osób niepełnosprawnych, były prezydent Europejskiej Unii Zatrudnienia Wspieranego „UESE”.

O strachu przed niepełnosprawnością wspomniał też Jan Zając, prezes Zarządu Krajowego Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych. – Proszę jednak pamiętać, że ten strach jest po obu stronach – powiedział Zając. – Niepełnosprawni boją się skonfrontować z rzeczywistością, z otwartym rynkiem pracy; pracodawcy z kolei boją się, że taki pracownik nie będzie w pełni wydajny. Trzeba uciekać od tego typu stereotypów – dodał prezes POPON.

Evans podkreślił, że konieczne jest wspieranie nie tylko osób szukających pracy. – Koncentrujemy się na osobach niepełnosprawnych, często zapominając o potrzebach pracodawców. A wbrew pozorom im też trzeba pomóc – powiedział Evans. Jedną z możliwości jest proces wspomagania zatrudnienia osób niepełnosprawnych – od zdiagnozowania ich umiejętności społecznych, przez moderowanie spotkań z pracodawcą, po utrzymywanie stałego kontaktu z osobą niepełnosprawną już po rozpoczęciu przez nią pracy. – Wielką przewagą osób niepełnosprawnych na rynku pracy jest ich niezwykła motywacja – zauważył Evans.

Wyjść z pułapki

Obecny podczas debaty poseł Marek Plura podkreślił fakt, iż w Polsce ciągle jeszcze impulsem do zatrudniania osób niepełnosprawnych są kwestie finansowe, a nie ich przydatność. W jego opinii, jednym z powodów tego stanu rzeczy jest archaiczna ustawa o rehabilitacji osób niepełnosprawnych, z której wynika leżący po stronie państwa obowiązek „kupowania” miejsc pracy dla tej grupy społecznej. Zapowiedział, że pod koniec przyszłego roku można się spodziewać rządowego projektu wsparcia dla osób niepełnosprawnych na rynku pracy. – Cieszy mnie fakt rosnącego wskaźnika rejestracji tych osób w urzędach pracy. To pierwszy krok do tego, by wyszły one z socjalnej, rentowej pułapki. Jestem przekonany, że wcześniej czy później kwestie finansowe zejdą na drugi plan, a ważniejsze staną się: jakość pracy, wizerunek firmy, przywiązanie niepełnosprawnych do miejsca pracy i ich zaangażowanie – powiedział Marek Plura.

Carrefour – jako pierwsza firma handlowa – zaczęła w 2006 roku przyjmować do pracy głuchoniemych kasjerów. – To była prawdziwa rewolucja – wspomina dyrektor HR firmy Carrefour Justyna Orzeł. Jak z perspektywy czasu ocenia podjęcie tej decyzji? – Okazało się to strzałem w dziesiątkę. Zresztą już po pierwszych kilku tygodniach wiedzieliśmy, że ten eksperyment będzie niezwykle udany. Jesteśmy dumni, że także dzięki nam niepełnosprawność przestała być tematem tabu – powiedziała Justyna Orzeł. Dziś niepełnosprawni pracownicy stanowią ponad 5 proc. całej załogi Carrefoura w Polsce – w sumie ok. 850 pracowników.

Carrefour od lat ściśle współpracuje ze Stowarzyszeniem „Niepełnosprawni dla Środowiska EKON”, którego przedstawicielem podczas debaty była jego przewodnicząca Elżbieta Gołębiewska. – Od chwili powstania zajmujemy się osobami wykluczonymi: takimi, którym trudno przystosować się do rynku pracy. Dzięki zatrudnianiu ich przy segregacji odpadów nawiązali niesamowite relacje z mieszkańcami, a co najważniejsze – przestali się bać do nich wychodzić. Chcieliśmy, by zrobili drugi krok i spróbowali swych sił na otwartym rynku. Stąd nasza współpraca z Carrefourem – powiedziała Elżbieta Gołębiewska.

Praca mimo zaświadczenia

Grzegorz Żymła z ON Consulting, ekspert ds. zatrudniania osób niepełnosprawnych, przypomniał, że ciągle bardzo mały odsetek niepełnosprawnych zarejestrowany jest w powiatowych urzędach pracy. – Bierze się to zarówno z tego, że pewność siebie tych osób jest na bardzo niskim poziomie, jak i z tego, że często, mając zaświadczenie z ZUS o niezdolności do podjęcia pracy, nie wierzą one, że mogą dostać pracę. Tymczasem takie zaświadczenie absolutnie nie jest przeszkodą w podjęciu zatrudnienia – powiedział Żymła.

Jak zaznaczali organizatorzy spotkania, w interesie całego społeczeństwa leży to, by osób  wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem było jak najmniej. Osoby niepełnosprawne to niewykorzystany potencjał rynku pracy, a dla nich samych praca to nie tylko szansa na niezależność ekonomiczną, lecz także możliwość integracji i rozwoju. Dlatego tak ważna jest promocja zatrudniania wspieranego, dzięki któremu wykluczeni mają ułatwiony dostęp do płatnego zatrudnienia na otwartym rynku pracy i które pomaga utrzymać to miejsce pracy. Projekty na rzecz aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych sprzyjają integracji społecznej poprzez popularyzowanie idei równych szans dla ludzi, którym są one dawane niezwykle rzadko – podkreślają eksperci.