Daniel Tammet – czy jego niezwykłe zdolności pomogą zrozumieć autyzm?

Daniel Tammet jest sawantem, czyli autystycznym geniuszem. Potrafi wykonać przyprawiające o zawrót głowy obliczenia matematyczne w mgnieniu oka. I co więcej, w przeciwieństwie do innych osób obdarzonych tego typu umiejętnościami, Tammet potrafi opisać jak to robi. Poza tym chłopak zna siedem języków obcych, a obecnie opracowuje swój własny język. Naukowcy podejrzewają, że te niezwykłe umiejętności mogą stanowić klucz do zrozumienia autyzmu.

Daniel Tammet ma 26 lat. Kiedy miał 3 przeszedł atak epileptyczny i od tego czasu liczenie stało się jego obsesją - pamięta m.in. liczbę pi do 22 514 miejsca po przecinku. Oprócz tego, że jest geniuszem, Daniel cierpi także na autyzm, co powoduje, że nie wolno mu prowadzić samochodu oraz, że nie potrafi odróżnić strony prawej od lewej.

Tammet bez chwili zastanowienia potrafi podać wynik mnożenia 377 przez 795. Jednak do wyniku nie dochodzi licząc - od czasu swego ataku epileptycznego widzi liczby jako kształty, kolory i faktury. Np. liczba dwa to ruch, a liczba pięć to uderzenie pioruna. Kiedy chłopak zaczyna mnożyć widzi dwa kształty, które następnie zmieniają się w trzeci, który jest wynikiem.

Ocenia się, że ok. 10 proc. osób cierpiących na autyzm posiada takie zdolności; wśród osób, które nie cierpią na tę chorobę jest to jedynie ok. 1 proc. Nikt na razie nie wie, dlaczego tak się dzieje, jednak naukowcy mają nadzieję, że dzięki Tammetowi uda się rozwikłać tę zagadkę. Profesor Allan Snyder z the Centre for the Mind na Australian National University w Canberze wyjaśnia dlaczego naukowcy z całego świata zainteresowali się Danielem - większość osób o podobnych zdolnościach nie potrafi wyjaśnić w jaki sposób ich zdolności działają - Daniel opisuje obrazy pojawiające się w jego głowie.

Istnieje wiele teorii próbujących wyjaśnić zdolności, które posiada Daniel. Zdaniem Snydera wszyscy posiadają tego rodzaju umiejętności, a jedyną trudnością jest uaktywnienie ich. U osób tak uzdolnionych występuje zazwyczaj jakiś rodzaj uszkodzenia mózgu, spowodowany np. demencią w starszym wieku, uderzeniem w głowę, czy - jak w przypadku Daniela - atakiem epileptycznym.

Badania mózgu przeprowadzone u sawantów pozwalają przypuszczać, że w ich przypadku prawa półkula rekompensuje uszkodzenie lewej. Często ludzie ci mają problemy z językiem oraz rozumieniem (cechy, za które odpowiedzialna jest lewa półkula). Posiadają oni natomiast niezwykłe umiejętności matematyczne i pamięciowe, za które odpowiada prawa półkula. Zazwyczaj sawanci mają ograniczony zasób słów, czego z pewnością nie można powiedzieć o Danielu Tammecie.

W 2004 r. Daniel pobił rekord Europy w zapamiętywaniu ilości cyfr po przecinku w liczbie pi. Chłopak mieszka na wybrzeżu, ale nie chodzi na plażę, gdyż jest tam zbyt dużo kamieni do policzenia, a sama myśl o problemie matematycznym, który nie ma rozwiązania wywołuje u niego poważny dyskomfort. Z tego samego powodu zwykłe zakupy z supermarkecie są dla niego przykrym obowiązkiem - wszędzie liczby, różne kształty i faktury ułożone na najprzeróżniejsze sposoby.

W tym roku w telewizji brytyjskiej zostanie wyemitowany film dokumentalny o jego życiu. Punktem kulminacyjnym filmu jest spotkanie Daniela z Kimem Peekiem - człowiekiem, który jest pierwowzorem filmowego Rain Mana.
Spotkanie to było dla Daniela wielkim przeżyciem, tym bardziej, że obejrzenie w dzieciństwie filmu "Rain Man" w dużym stopniu ułatwiło mu zaakceptować samego siebie.

Opracowanie: Dorota Landsberger
Źródło: The Guardian, 12 lutego 2005 r.