Plastikowe nakrętki. Zbieraj, aby pomagać

Zbierać nakrętki czy nie zawracać sobie tym głowy? Wielu z nas zadaje sobie to pytanie. Odpowiedź brzmi: zbierać! Są małe, ale to w ich liczbie leży siła i realna pomoc dla wielu potrzebujących. Wyjaśniamy, jak i co zbierać, aby skutecznie pomagać.

Dlaczego akurat zakrętki?

Zakrętki, zwane też nakrętkami, zajmują mało miejsca i przy dużych, zorganizowanych zbiórkach łatwiej mniejszym kosztem je magazynować.

Jakie zakrętki zbierać?

Wszystkie te, które są plastikowe. Byle były przez nas oczyszczone i pozbawione tekturowych, plastikowych czy metalowych elementów – niektóre zakrętki je posiadają, np. te od ketchupu czy po kawie w słoiku. Metal może się znajdować także w zakrętkach płynów do spryskiwania. Nakrętki nie mogą mieć też etykiet, cen.

Zbieramy zatem zakrętki z plastikowych butelek, zakrętki po nabiale czy soku w kartonie, różnego rodzaju nakrętki po kosmetykach, płynach do prania, płukania czy innych środkach czyszczących. Nadają się także pojemniki po Kinder Niespodziankach czy plastikowe dozowniki.

Na pewno możemy zbierać plastikowe zakrętki oznaczone często w trójkącie literami: PP, PE, LDPE, HDPE, PE-HD, PE-LD. Mogą też posiadać znak trójkącika ze strzałek z wpisaną liczbą 2, 4, 5, 02, 04, 05. Nawet jeśli nie mamy pewności, czy jakaś nakrętka się nadaje, lepiej ją zachować, niż wyrzucać – zostanie ona odpowiednio zaszeregowana podczas sortowania. Te, które nie nadają się do recyklingu, stanowią zazwyczaj niewielki ułamek zanieczyszczeń całej partii materiału.

Nie można natomiast do plastikowych nakrętek dorzucać metalowych kapsli, baterii czy innych elementów, by zwiększyć ciężar zebranego materiału. To nie wniesie niczego pożytecznego do zbiórki, może jej jedynie zaszkodzić.

Jak to działa?

Zbierane przez nas zakrętki najlepiej przekazywać do fundacji, organizacji, firm, które biorą udział w zorganizowanych akcjach zbiórek na konkretny cel. Organizacje magazynują zakrętki, zbierając nawet do kilkudziesięciu ton.

Wolontariusze je segregują, ważą i przekazują firmie recyklingowej. Ta przelewa na konto np. fundacji i konkretnej zbiórki równowartość finansową za dostarczone zakrętki. Za te pieniądze mogą być zakupione wózki inwalidzkie, protezy czy innego rodzaju sprzęt rehabilitacyjny.

Następnie zakrętki przetwarzane są na granulat, z którego mogą powstać np. kolejne zakrętki, torby, doniczki, obudowy do komputerów, opakowania, łopaty do śniegu i wiele innych użytecznych przedmiotów.

Jaki jest cel zbiórek?

Nakrętki zbiera się na różne cele. Najczęściej jest to zakup sprzętu rehabilitacyjnego czy wózka inwalidzkiego. Są także organizacje, które zbierają na pomoc dla zwierząt w schroniskach. Zbierają też hospicja na pomoc dla swoich pacjentów. Zawsze warto upewnić się, na co będą przeznaczone środki z zakrętek, które zbieramy i w jaki sposób dana organizacja przeprowadza zbiórkę.

Ile zakrętki kosztują?

Cena za kilogram zakrętek może kształtować się bardzo różnie, zazwyczaj może to być w przedziale od 40 do 80 groszy. Średnio na 1 kg zakrętek potrzeba 425 sztuk tych najpopularniejszych, np. po wodzie mineralnej i powszechnie znanych napojach gazowanych.

Pozostałe zakrętki liczone są w inny sposób, ale także są cenne. Cena za tonę nakrętek może więc kształtować się w przedziale 400-800 zł. Aby uzbierać na wózek – aktywny lub elektryczny – potrzeba więc od kilkunastu do kilkudziesięciu ton zakrętek.

Ekologia

Oprócz realnej pomocy, np. osobom z niepełnosprawnością w zakupie wózka, zbieranie nakrętek ma także ważny wymiar ekologiczny. Dzięki temu możemy uczyć dzieci segregacji odpadów, mamy wpływ na mniejszą ilość śmieci na wysypiskach. Zmniejsza się też zużycie surowców potrzebnych do wyprodukowania plastików, na rzecz wykorzystania surowców wtórnych z odpadów.

Butelkę plastikową bez zakrętki łatwiej zgnieść, zajmie wtedy mniej miejsca w pojemniku na śmieci. Niezgniecione butelki czy kartony z zakrętką zajmują dużo więcej miejsca w drodze do recyklingu.

Kto może zbierać zakrętki?

Każdy. Jest wiele punktów, np. szkoły, przedszkola, organizacje pozarządowe, firmy, banki, biblioteki, sklepy, szpitale, które zbierają nakrętki. Możemy zbierać je w domu, a po zgromadzeniu większej ilości oddać je do takiego miejsca zbiórki.

Warto tylko zawsze sprawdzić, na jaki cel zbiera dana instytucja i komu w ten sposób pomożemy. To proste i niekosztowne rozwiązanie. W internecie na pewno znajdziemy miejsce w pobliżu miejsca naszego zamieszkania, do którego będziemy mogli przy okazji zanosić zebrane zakrętki. Czasami niekoniecznie potrzebny jest internet – wystarczy mieć oczy szeroko otwarte, w różnych instytucjach, np. bibliotekach, wiszą ogłoszenia o zbieraniu nakrętek, wraz z celem zbiórki.

Trochę historii

W Polsce ideę zbierania nakrętek rozpropagowali studenci Uniwersytetu Rolniczego im. H. Kołłątaja w Krakowie, którzy chcieli pomóc znajomemu. Ta jednorazowa chęć pomocy przerodziła się w akcję, która ogarnęła całą Polskę. W 2006 r. zebrali oni ponad 8 ton zakrętek i kupili za nie wózek dla czteroletniej Zuzi.

Tak powstała ogólnopolska inicjatywa „Zakretki.info – pomagamy nie tylko przyrodzie”. Powstała Fundacja Bez Tajemnic, która opiera się wyłącznie na pracy wolontarystycznej koordynatorów akcji zbierania nakrętek w całej Polsce (więcej na stronie zakretki.info – Fundacja pracuje obecnie nad problemem technicznym, by usunąć błąd na stronie internetowej, który generuje nieaktualne informacje – przyp. red.).

Fundacja pomogła w ramach programu Zakretki.info 27 osobom w zakupie wózka, generując środki na ten cel ze zbiórek nakrętek. Zakupiono specjalistyczne wózki, przy czym koszt jednego to kilkanaście tysięcy złotych. Zbiórka ogólnopolska na jeden wózek trwa zazwyczaj ok. 2-3 miesięcy.

Oprócz tego, Fundacja angażuje się w pomoc wielu indywidualnym osobom, biorąc udział w mniejszych akcjach.

Z kolei Fundacja Pomocy Osobom Niepełnosprawnym „Nakrętki” pierwszą zbiórkę przeprowadziła w 2009 r. Pomogła siódemce dzieci, kupując sprzęt za ponad 80 tys. zł. i zbierając ponad 100 ton nakrętek.

Inną organizacją jest istniejące od 2007 r. Żoliborskie Stowarzyszenie Dom Rodzina Człowiek, które z zebranych nakrętek kupiło wózki i protezy wielu osobom z niepełnosprawnością (nakrętki zbierają dla nich także pracownicy Integracji – tylko ostatnio zebrali kilkadziesiąt kilogramów surowca).

Efekt skali

- Transport jest kluczem do sukcesu w całej akcji zbierania nakrętek – mówi Michał Żukrowski z Fundacji Bez Tajemnic, koordynator programu Zakretki.info. – Wielu ludzi zadaje pytanie: czy ta akcja może naprawdę pomagać? Dobrze zorganizowana i przemyślana – tak. Czy akcja może być fiaskiem? Tak. Źle zorganizowana może przynieść więcej problemów niż pożytku. Często dzwonią do nas rodzice i pytają, jak my to robimy, że zbieramy zakrętki i możemy kupić za to sprzęt, a oni zbierają i ledwo wystarcza im na paliwo. I to jest właśnie klucz do sprawy. Tutaj działa efekt skali, dobrze zorganizowana logistyka tej akcji to podstawa tego, żeby przyniosła ona jakikolwiek wymiar ekonomiczny i ekologiczny. Czasami rodzice dzieci z niepełnosprawnością desperacko jeżdżą 100 km po 50 kg zakrętek – trzeba podkreślić, że taka akcja nie ma szans na powodzenie. Dlatego zawsze podkreślam, że liczy się efekt skali, bezinteresowność i chęć pomocy. Krótko mówiąc, organizator nie powinien odbierać tych zakrętek, one powinny być przekazywane przy okazji w wyznaczonym miejscu i kumulowane u koordynatorów w różnych miejscach Polski. Inaczej nie będzie to miało ekonomicznego przełożenia.

Które organizacje zbierają zakrętki?

Gdzie można oddawać nakrętki, ale też szukać wsparcia zbierających je organizacji? Oto kilka przykładowych adresów i telefonów.

Fundacja Bez Tajemnic, koordynująca ogólnopolską akcję Zakretki.info

• adres: ul. Wincentego Witosa 27/12, 30-612 Kraków
• tel.: 505 638 476 (czynny w godz. 9-18) – koordynator programu Zakretki.info, e-mail: kontakt@zakretki.info
• tel.: 537 064 064 (czynny we wtorki i w środy w godz. 17-19) – telefon dla obecnych i przyszłych podopiecznych Fundacji, e-mail: podopieczni@zakretki.info
• strona internetowa: www.zakretki.info
• Zbiórka ogólnopolska (warto skontaktować się i zapytać, gdzie można zawozić zakrętki)

Fundacja Pomocy Osobom Niepełnosprawnym „Nakrętki”

• adres: ul. Dekerta 20b/7, 66-400 Gorzów Wlkp.
• tel.: 604 225 867 – Andrzej Sowiński
• tel.: 691 481 564 – Bartek Bujnowski
• e-mail: info@nakretki.org
• strona internetowa: www.nakretki.org (na stronie znajdziemy adresy miejsc w regionie zbierające nakrętki dla Fundacji)

Żoliborskie Stowarzyszenie Dom Rodzina Człowiek

• adres: ul. Dymińska 9 róg ul. Krajewskiego, 01-519 Warszawa
• tel.: 694 961 846
• e-mail: pomoc@dom-rodzina-czlowiek.org
• strona internetowa: www.dom-rodzina-czlowiek.org
• Zakrętki należy przywozić na ul. Dymińską po wcześniejszym telefonicznym umówieniu się

Fundacja „Potrafię Pomóc” na Rzecz Dzieci Niepełnosprawnych z Wadami Rozwojowymi

• adres: ul. Eugeniusza Horbaczewskiego 24, 54-130 Wrocław
• tel.: 509 685 328
• e-mail: sekretariat@potrafiepomoc.org.pl
• Więcej o akcji Nakretkowo.pl
• Nakrętki należy dostarczyć do Fundacji po uprzednim umówieniu się telefonicznym

Fundacja Studencka „Młodzi-Młodym”

• adres: ul. Bór 116, 42-202 Częstochowa
• tel.: 570 939 019
• e-mail: biuro@fsmm.pl
• strona internetowa: www.fsmm.pl
• Zbiórka tylko w Częstochowie i okolicy

Fundacja Wrocławskie Hospicjum dla Dzieci

• adres: ul. Jedności Narodowej 47/47a/49a, 50-260 Wrocław
• tel.: 516 290 630 – dla osób prywatnych, e-mail: katarzyna.turczynska@hospicjum.wroc.pl
• tel.: 795 524 909 – dla przedszkoli i szkół, e-mail: nakretki@hospicjum.wroc.pl
• Szczegółowe informacje o akcji zbierania nakrętek

Fundacja Podkarpackie Hospicjum dla Dzieci

• adres: ul. Lwowska 132, 35-001 Rzeszów
• tel.: 17 853 48 18
• e-mail: sekretariat@hospicjum-podkarpackie.pl
• Szczegółowe informacje: www.hospicjum-podkarpackie.pl oraz https://www.hospicjum-podkarpackie.pl/formy-pomocy/zbieraj-nakretki/
• Zakrętki należy dostarczyć do hospicjum, po wcześniejszym kontakcie telefonicznym

Lubelskie Hospicjum dla Dzieci im. Małego Księcia

• adres: ul. Lędzian 49, 20-828 Lublin
• tel.: 81 53 71 373
• e-mail: hospicjum@hospicjum.lublin.pl
• Szczegółowe informacje na stronie Hospicjum
• Jest możliwość odbioru przez pracownika Hospicjum większej ilości zakrętek z Lublina i okolic, należy jednak wcześniej zadzwonić, aby się umówić