Powrót  
Rozdział 1. Osoby niepełnosprawne mają te same prawa co inni obywatele
Osoby niepełnosprawne stanowią około 10 proc. społeczeństwa Unii Europejskiej. Oznacza to, że we wszystkich krajach Wspólnoty żyje około 37 milionów niepełnosprawnych Europejczyków. Po przyjęciu do Unii nowych państw członkowskich liczba ta zwiększy się do 50 milionów. Dodając do tego rodziny osób niepełnosprawnych, okazuje się, że działania podejmowane w Unii Europejskiej i jej krajach członkowskich na rzecz osób niepełnosprawnych mają znaczenie dla ogromnej liczby ludzi.
Ostatnie dziesięciolecia przyniosły istotne zmiany w sposobie postrzegania osób niepełnosprawnych. Niepełnosprawność nie jest już rozumiana tylko jako rezultat uszkodzenia ciała czy choroby, ale raczej jako wynik barier - społecznych, ekonomicznych, fizycznych - jakie napotyka się w środowisku. O prawach osób niepełnosprawnych zaczęto mówić w kontekście praw człowieka. Oznacza to, że niepełnosprawni posiadają te same prawa, co wszyscy inni obywatele. W rzeczywistości jednak napotykają oni zbyt wiele przeszkód, by mogli z tych praw korzystać w pełni.
Zagwarantowanie osobom niepełnosprawnym równych praw wymaga z jednej strony przeciwdziałania ich dyskryminacji, a z drugiej stworzenia mechanizmów wyrównywania szans i warunków korzystania z przysługujących im praw. Dlatego osobom niepełnosprawnym powinny przysługiwać pewne szczególne prawa, aby w takim samym stopniu mogły korzystać z praw przysługujących wszystkim ludziom. Jednocześnie formy pomocy przewidziane w celu wyrównywania szans osób niepełnosprawnych nie mogą być traktowane jako dyskryminacja pełnosprawnych obywateli.
Istotą społeczeństwa obywatelskiego są jego aktywni obywatele. Osoby niepełnosprawne mają nie tylko prawa, ale także obowiązki. Jednak bariery społeczne sprawiają, że często nie są one w stanie tych obowiązków wypełniać.
WAŻNE DATY
1948 Zgromadzenie Narodów Zjednoczonych przyjęło Powszechną Deklarację Praw Człowieka.
1950 Państwa członkowskie Rady Europy przyjęły w Rzymie Konwencję o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Polska ratyfikowała konwencję w 1993 roku.
1961 Państwa członkowskie Rady Europy podpisały Europejską Kartę Społeczną. Polska podpisała Kartę w 1991 roku, przystępując do Rady Europy, a ratyfikowała w 1997 roku.
1966 Na forum Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych uchwalono Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych. Pakty zostały ratyfikowane przez Polskę w 1977 roku.
1971 Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych przyjęło Deklarację Praw Osób Umysłowo Upośledzonych.
1975 Powstała Deklaracja Praw Osób Niepełnosprawnych, ogłoszona przez ONZ, proklamująca równość praw obywatelskich i politycznych dla osób niepełnosprawnych.
1981 Międzynarodowy Rok Osób Niepełnosprawnych został ustanowiony przez ONZ.
1983 ONZ przyjęło Światowy Program Działania na Rzecz Osób Niepełnosprawnych.
1983-1992 Dekada Osób Niepełnosprawnych. Na zakoczenie Dekady Osób Niepełnosprawnych ONZ proklamowało Międzynarodowy Dzień Osób Niepełnosprawnych i wyznaczyło datę jego obchodów na dzień 3 grudnia.
1992 Powstało "Zalecenie w sprawie spójnej polityki wobec osób z niepełnosprawnością", skierowane do członków Rady Europy, określające w kompleksowy sposób ogólne zasady polityki wobec niepełnosprawności.
1993 Zgromadzenie Ogólne NZ przyjęło Standardowe Zasady Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych.
1996 Powstał komunikat Komisji Europejskiej w sprawie równych szans osób niepełnosprawnych "Nowa strategia Wspólnoty Europejskiej w odniesieniu do osób niepełnosprawnych".
1997 Kraje członkowskie Unii Europejskiej podpisały Traktat Amsterdamski, w którym znalazł się zapis o zakazie dyskryminacji z powodu niepełnosprawności.
2000 Komisja Europejska przedstawiła komunikat "Ku Europie bez barier dla osób z niepełnosprawnością". Rada Unii Europejskiej przyjęła "Dyrektywę w sprawie ustanowienia ogólnych ram dla równego traktowania w zatrudnieniu i wykonywaniu zawodu" (2000/78/WE).
2001 Rada Unii Europejskiej ustanowiła rok 2003 Europejskim Rokiem Osób Niepełnosprawnych.
2002 Na Europejskim Kongresie na rzecz Osób Niepełnosprawnych w Madrycie uchwalono Deklarację Madrycką.
2003 Obchody Europejskiego Roku Osób Niepełnosprawnych.